A.D. 699 x 716 (Bapchild, Kent). Wihtred, king of Kent, to the churches and monasteries of Kent; grant of privileges and immunity to the churches and monasteries of Kent, with specific prohibition of lay domination over St Peter's at Upmynster, Reculver, Minster-in-Thanet, Dover, Folkestone, Lyminge, Minster-in-Sheppey and Hoo. Confirmation, dated A.D. 716, at a synod at Cloveshoh. Latin

Archive:

Canterbury, Christ Church

MSS:

1. London, British Library, Stowe Charters 2 (s. xi 1; OS Facs., iii. 2)
2. London, British Library, Cotton Claudius D. II, ff. 31r-32r (s. xvi)
3. London, British Library, Stowe 853, f. 3r (s. xvii)
4. London, British Library, Stowe 853, ff. 15v-18r (s. xvii)
5. London, Lambeth Palace Library, 1212, pp. 385-387 (s. xiii)
6. Cambridge, Corpus Christi College, 189, ff. 195-201v, f. 195r-v (s. xii)
7. Canterbury, D.C., Reg. A, f. 77r-v (s. xv)
8. Canterbury, D.C., Reg. P, ff. 12r-13r (s. xiii in.)
9. London, British Library, Cotton Claudius D. II, f. 28r-v (s. xvi)
10. London, British Library, Harley 636, f. 36r-v (s. xiv; French version)
11. London, British Library, Harley 1757, f. 170r-v (s. xvi)
12. London, Lambeth Palace Library, 1212, pp. 307-308 (s. xiii)

Printed:

Spelman, Concilia, i. 189-90, Full version; Twysden, X Scriptores, cols 2208-9, Short version, ex MS 6; Alford 1663, ii. 415-16, Full version; Wilkins, Concilia, iv. 745-6, Full version; Wilkins, Concilia, i. 57-8, Short version ; K, 996, Short version, ex Twysden and MSS 7, 12; Thorpe, pp. 9-11, Short version ; HS, pp. 238-40, 300-1, Full version, ex MS 5; HS, pp. 242-4, Short version ex MS 12; B, 91, Full version, ex HS and MSS 1, 2; B, 92, Short version ex HS, K, Thorpe, and MSS 7, 9, 11, 12; B, 93, Short version ex MS 10; Pierquin, Recueil, pt 3, no. 11, Short version ; Pierquin, Conciles, pp. 164-6, Short version ; Morris 1995, pp. 129-34, Full version, ex B; Fleming 1997, pp. 111-12 (no. 7), Short version ex MS 8

Comments:

Cubitt 1999, pp. 1234-6, 1239, compares phrasing with S 1428a; HS, pp. 238-42, 300-2; Liebermann 1913, p. 64, forgery; Stevenson 1914, p. 699 n. 48, MS 1 is an 11th-century copy of MS not later than 9th century passages relating to Rochester and Christ Church are probably interpolations; Wallenberg, KPN, pp. 21-4, on place-names; Stenton 1933, p. 324 n. 2, cited (= Stenton 1970, p. 190 n. 2); Deanesly 1941a, pp. 44, 51-2; Wright 1950, p. 392; Bishop 1959, p. 95, on script, cf. S 950; John 1960, p. 48, cited with reference to lay domination of minsters; Chaplais 1965, p. 60 n. 105, compares script of MS 1 with that of S 950 (= 1973, p. 42 n. 105); Chaplais 1966, p. 174, forgery, scribe of MS 1 also wrote S 950 and S 914 MS 3 (= 1973, p. 59); Stenton 1970, p. 86 n. 3, doubtful authenticity; Bishop 1971, p. 22, on scribe and script of MS 1; Cox 1976, pp. 16, 20, 21, 23, 25-6, 35, 37, 41, on place-names, Upmynster is a lost place near Minster-in-Thanet; Whitelock 1976, p. 144, probably spurious; Scharer 1982, pp. 100-2, spurious; Brooks 1984, pp. 191-7, 289-90, 366 n. 63, forged in early 9th century, perhaps by Archbishop Wulfred; scribe and script of MS 1; Upmynster; Everitt 1986, pp. 187-9, 377 n. 15, Upmynster is probably Monkton in Thanet; Pfaff 1992, p. 279, on scribe of MS 1; Dumville 1993, pp. 122 n. 59, 131, 139, on scribe (Eadwig Basan) and script of MS 1; Keynes 1994c, pp. 8 n. 32, 10-11, 12 n. 54, 17 n. 78, ninth-century forgery possibly incorporating an authentic witness -ist; Cubitt 1995, pp. 263-4, spurious but witness-list essentially acceptable; Kelly, St Augustine's, p. xvi n. 13; John of Worcester, p. 165 n., on some witnesses.; Foot 2000, II. 114, 121; Thompson 2006, pp. 16 et passim, on script

Show all data

  • Metadata

    Text

    • (a) + IN NOMINE DOMINI DEI NOSTRI ET SALUATORIS IESU CHRISTI. Congregatum est magnum concilium in loco ubi nominatur . BACCANCELDE . Presidente autem eodem concilio . Uuihtredo . clementissimo regi Cantuariorum . necnon . BERHTUUALDO . reuerentissimo archiepiscopo . Brittanniae . simulque Tobiae Hrofensis aecclesiae . ceterisque abbatibus . abbatissis . presbiteris . diaconibus . ducibus . satrapis . in unum glomeratis . pariter tractantes . ancxie examinantes de statu aecclesiarum Dei uel monasteriorum intra Cantiam . quae a fidelibus regibus prodecessoribus meis . et propinquis . Deo omnipotenti in propriam hereditatem condonata fuerunt . quomodo . uel qualiter secundum normam aequitatis stare . quidue seruare amodo et usque ad finem seculi constituimus . Ideo ego Uuihtred rex terrenus . a rege regum conpunctus . zelo rectitudinis accensus . ex antiqua traditione sanctorum patrum . et mandatis didici non esse licitum alicui ex laico habitu sibi ipsi usurpare . uel ad se trahere quasi suam propriam possessionem . quod ante fuerat Domino concessum . et cruce Christi firmatum . atque dedicatum . quia scimus et ueraciter extat . ut si quid semel acceperit homo de manu alterius in propriam potestatem . nullatenus sine ira et ultione illud dimiserit inpunitus . Ideo horrendum est hominibus exspoliare Deum uiuum . et scindere tonicam eius . et hereditatem eius . Quotquot ex aliquo ei concessum fuerit de terrenis substantiis ad id ut eo facilius promereri ualeant aeternam retributionem percipere in caelis . Quia manifeste declaratur . quanto incautius adplicauerit se homo secularis in hereditatem regis aeterni . et ad eius imperium trahere desiderat . tanto districtius ab eodem Deo in igne inextinguibili puniatur. Pro ac re firmiter statuimus . atque decernimus . et in nomine omnipotentis Dei omniumque sanctorum precipimus omnibus successoribus nostris . regibus . principibus uel omnibus qui in habitu laico constituti sunt . ut nullus umquam habeat licentiam accipere alicuius aecclesiae uel familiae monasteriis dominium . quae a me ipso . uel antecessoribus meis priscis temporibus tradita erant in perpetuam hereditatem Iesu Christo . et sanctis apostolis etiamque Maria uirgine Domini nostri sacrata . Sed magis sicut decet et in canonibus precipitur seruandum est . quando quis euenerit ex numero dominorum obigere de seculo . abbas . uel abbatissa . propterea inuitatur propriae porrehiae episcopus et cum eius consilio . uel consensu . quisquis dignus inueniatur . et eius uita atque munditia ab episcopo examinatur . talis eligatur . et ab episcopo benedicatur . sanctificatur Dominus spiritalis . gradui Dei seruitiae et tonsure seu sacrae uelamine mancipatus . et nullo modo sine consultu . et licentia archiepiscopi in diocesi suo abbas . uel abbatissa eligatur . Si quis per insipientiam aliter faciat . pro nihilo habeatur . citiusque abiciatur . neque de ac re aliquid pertineat ad regis secularis imperium . quia illius personis est . principes . prefectos . seu duces seculares statuere . Metropolitani episcopi est aecclesias Dei regere . gubernare . atque abbates . abbatissas . presbiteros . diacones eligere . statuere . et sanctificare . firmare . et ammonere . ne quis ouis de ouibus aeterni pastoris erret. Hoc preceptum statuimus his monasteriis . quorum nomina haec sunt adnotata . Primus primi apostolorum principis Petri . id est Upmynster . Raculf . Suðmynster . Dofras . Folcanstan . Limming . Scepeig . æt Hoe . Haec omnia interdicimus sicut ante diximus . ut nullus habitus ex numero laicorum ad se pertrahat uel suscipiat ullum monasterium de his prenominatis . Haec lex supra dicta per euum completa permaneat ; Adhuc . addimus maiorem libertatem . Inprimis Christi aecclesiae . cum omnibus agris ad eam pertinentibus . Similiter Hrofensis aecclesiae cum suis . ceterisque predictis omnibus ecclesiis Dei nostri subiciantur pro salute animae meae meorumque prodecessorum . et pro spe celestis regni . ex ac die et deinceps concedimus . et donamus ab omnibus difficultatibus secularium seruitutis . a pastu regis . principum . comitum . necnon ab operibus maioribus minoribusue grauitatibus et ab omni debitu . uel pulsione regum censuris . liberas eos . esse . perpetua libertate statuimus . nisi suo spontanea uoluntate ex largitate beneficiorum quid facere uelint . Tamen hoc inposterum non seruetur . nec habeatur in malam consuetudinem . sed magis securi possint pro nobis Deo omnipotenti hostias dignas offerre . et inmaculatis muneribus nostra abluere peccata . ut per eorum intercessiones mereamur audire felicem sententiam . Uenite benedicti patris mei percipite regnum . quod uobis paratum est ab origine mundi. Si quis autem rex umquam post nos eleuatus in regnum . aut episcopus . aut abbas . uel comes . seu ulla potestas hominum contradicat huic kartule . aut infringere temptauerit . sciat se sequestratum a corpore . et sanguine . Domini nostri Iesu Christi . seu etiam sic excommunicatum . sicut qui non habet remissionem neque in hoc seculo neque in futuro . nisi ante pleniter emendauerit iudicio episcopi . Manente tamen hac kartula inrefragabilis sua firmitate . muniatur . seruetur . et habeatur semper ad ecclesiam saluatoris . que sita est in ciuitate Dorobernia ubi metropolitanum capud habetur ad exemplum atque ad defensionem omnibus aecclesiis Dei quae in hac Cantia morantur . Haec lex inuiolabilis usque ad consummationem seculi permaneat . quia nulli homini terreno data sunt . sed haec omnia in manus Dei omnipotentis sanctorumque eius concedimus . et donamus ..- + Ego UUIHTREDUS . auxilio Christi rex his legibus constitutis pro me . et Uuerburgam reginam . itemque filio nostro Alrico subscripsi. + Ego Berhtuuald gratia Dei archiepiscopus . his legibus a nobis constitutis <subscripsi>. + Signum manus Æþelberhti pro se . et fratre suo Eadberto. + Signum manus Tobie episcopi. + Signum manus Myldryðe abbatisse. + Signum manus Æþeldryðe abbatisse. + Signum manus Ætte abbatisse. + Signum manus Wilnoðe abbatisse. + Signum manus Hereswyðe abbatisse. + Signum manus Redempti presbiteri. + Signum manus Æscwaldi presbiteri. + Signum manus Eatfriði presbiteri. + Signum manus Botredi presbiteri. + Signum manus Hyssan presbiteri. + Signum manus Kynheri presbiteri. + Signum manus Aldwulfi presbiteri. + Signum manus Walh presbiteri. + Signum manus Beonna presbiteri. (b) Hoc priuilegium prescriptum ex altera parte ecclesiis Dei constitutum Wihtredo regi Cantuariorum roboratum . est . atque firmatum in synodo mense Iulio in loco qui uocatur CLOUESHOH. cum auctoritate omnium . quarum haec sunt nomina adscripta . anno ab incarnatione Domini .dcc.xvi. indictione .xiii. anno primo regni regis Æþelbaldi Merciorum. Si quis autem tyrannica potestate inflatus ex habitu secularium seu ecclesiasticarum infringere minuere temptauerit auctoritatem archiepiscopi et Christi ecclesie . uel libertatem coenobiarum . carebit letitia et communione nostrorum omnium uiuens et moriens . non solum ipse sed et qui ei uiuenti uel morienti coniungitur . nisi digna satisfactione correxerit iudicio episcoporum :-- + Ego BERHTWALDUS gratia Dei archiepiscopus hoc priuilegium \in/ synodo constitutum subscripsi. + Ego Hædda episcopus hoc idem subscripsi. + Ego Uuor episcopus hoc idem subscripsi + Ego Ecgwine episcopus hoc idem subscripsi + Ego Forðhere episcopus hoc idem subscripsi + Ego Danihel episcopus hoc idem subscripsi + Ego Eadberht episcopus hoc idem subscripsi + Ego Acca episcopus hoc idem subscripsi + Ego Inguuald episcopus hoc idem subscripsi + Ego Haerdred episcopus hoc idem subscripsi + Ego Nothbert episcopus hoc idem subscripsi + Ego Torhthere episcopus hoc idem subscripsi + Ego Tobias episcopus hoc idem subscripsi + Ego Eadgar episcopus hoc idem subscripsi + Signum manus Wihtbaldi presbiteri + Signum manus Boseli presbiteri . + Signum manus Cylani presbiteri + Signum manus Bultfriði presbiterii + Signum manus Wiligeldi presbiteri + Signum manus Badowini presbiteri + Signum manus Eadbaldi presbiteri + Signum manus Eoredi diaconi + Signum manus Aðugilsi prepositi. + Signum manus Ludhere prepositi + Signum manus Duddan . prepositi. + Signum manus Albini abbatis. + Signum manus Æðelfriði comitis + Beornheard + Adulf + Passa + [..]inges + Abba + <Acc>a + Dunna + Bregwald + Wilbald. + Siba + Ecca + Gænbald + Egisberht + Pohha + Aldwulf + Tuna + Scirheard + Tigga + Fug + Gormund. + Herewald Edition: Charters of Christ Church, Canterbury, ed. N. P. Brooks and S. E. Kelly, Anglo-Saxon Charters 13 (The British Academy, forthcoming), no. 8. For apparatus criticus and a detailed commentary see this edition. 8A S 22 Abbreviated and revised version in the Anglo-Saxon Chronicle. A.D. 694 TEXTS (a) Old English And Wihtred fend to Cantuare rice 7 heold hit .xxxiii. wintra 7 sona ðas ðe he cing was . he het gaderian mycel concilium . on ðare stowe ðe is geclypod Baccancelde . On ðare was [...] Wihtred sittende . Cantware cing 7 se arcebiscop. \of Cantuarebyri/ Brihtwald 7 se biscop Tobias of Hroueceastre . 7 mid heom abbodas 7 abbedessen . 7 manige wise menn ðar wæron gegaderade . ealle to smeagende embe Godes cyrcan bote . ða beoð innan Cent . Nu agann se cing to sprecende \7 sæde/:- Ic wylle þæt ealle ða mynstra 7 ða cyrican þa wæron giuene 7 becweðene Gode to wyr\ð/mynte be \ge/leafulra cinga dagan . minra forgenglan . 7 be minra magon dagon be Ægelberhtes cinges . 7 þara ðe him æfterfyligdan . swa beliuan Gode to wyrðmynte 7 festlice standan . a to ecnesse æure ma. Forðon ic Wihtr[ed] eorþlic cing from þam heouenlice \cinge/ onbryd . \7/ mid and[an] ðare rihtwisnesse anæld . of uran ea\l/dran fæderan gesetnesse ic habbe ðæt geleornod . ðæt nan læwede man nah mid rihte \to/ stingan hine a na\n/re cirican na a nan ðara ðingan ðe \to/cyrcan belimpð. And for ði stranglice 7 trywlice we gesettað 7 demað 7 on Godes naman þes ealmihtiges . 7 on ealra halgena we forbeodað eallon uron æftergengan cingan . 7 ealdermannum . 7 eallan læwedan mannum . æure ænne hlauordscipe ouer circan . 7 ouer eallan heora ðingan . þe ic oððe mine yldran on ealdon dagan giuan Criste to loue on \ece/ erfwyrðnesse . 7 ure hlæfdian sancta . Maria[n] . 7 ðan halgan apostolan . Ac loc hwenne hit \ge/wurðe þæt biscop \oððe/ abbod . oððe ab\b/edesse gewite of ðysan liue . sy hit gecydd ðan arcebisceope . 7 mid his ræde 7 geðeahte sy gecoren swilce wurþe beo . 7 his lif ðe \man sceal/ to swa \ge/donne ðinge cysan . Asece \se/ arbcebisceop <his lif> 7 his clænnesse . 7 an ane wisan ne wurþe gecoræn nan . na to swa gedonan þingan gehalgod . butan þes arcebisceopes ræde . Cyngas sceolan settan eorlas . 7 ealdermen . scirireuan . 7 domesmenn . 7 arcebisceop sceal Godes gelaðunge wissian 7 rædan . \7 biscopas/ 7 abbodas 7 abbedessan . preostas 7 diacon[as] . ceosan 7 settan . halgian 7 getryman mid godan mynegunga 7 \fore/bysene . þe læste þe æni of Godes heorde dwelie 7 losie. (b) Latin Statim autem potitus est regno [scilicet Wihtredus], precepit congregari magnum concilium in loco ubi nominatur Baccancelde, presidente autem eodem concilio Wihtredo clementissimo rege Cantuariorum necnon Brihuuald\o/ reuerentissimo archiepiscopo et patre et primate totius Brittannie, simulque Tobia episcopus Hrofensis ecclesie, cum ceteris \episcopis/, abbatibus, abbatissis, presbyteris, diaconibus, ducibus, satrapis, in unum glomeratis, pariter tractantes de statu ecclesiarum Dei uel monasteriorum intra Cantiam, \et de his/ que a fidelibus regibus predecessoribus eius et propinquis, Æðelberhto posterisque eius, Deo omnipotenti in propriam hereditatem condonata fuerunt, quomodo uel qualiter secundum normam equitatis stare, quidue seruare oporteat, amodo et usque ad finem seculi constituentes Ego \inquid/ Wihtredus, rex terrenus a rege regum conpunctus, zelo rectitudinis accensus, ex antiqua traditione sanctorum patrum et mandatis, didici non esse licitum alicui homini ex laico habitu sibi ipsi usurpare uel ad se trahere quasi suam propriam possessionem, quod ante fuerat Domino concessum, et cruce Christi firmatum atque dedicatum. Scimus \enim/ et ueraciter extat, quia quod semel acceperit homo de manu alterius in propriam potestatem, nullatenus sine ira et ultione illud iterum dimittet inpunitum. Ideo\que dico/ horrendum est hominibus expoliare Deum uiuum et scindere tunicam eius et hereditatem. Cum autem Deo oblatum ali\quit/ fuerit de terrenis substantiis ad hoc, ut facilius promereri ualeant eternam retributionem percipere in celis, manifeste declaratur, quod quanto incautius adplicauerit se homo secularis in hereditatem regis eterni, tanto districtius ab eodem Deo inextinguibili igni punietur. Pro hac re firmiter decernimus et in nomine omnipotentis Dei omniumque sanctorum precipimus omnibus successoribus nostris, regibus, principibus et omnibus qui in habitu laico constituti sunt, ut nullus umquam habeat licentiam accipere alicuius ecclesie uel familie monasteriorum dominium, que a me ipso uel ab antecessoribus meis priscis temporibus tradita erant in perpetuam hereditatem Iesu Christo et sanctis [a]postolis etaimque \sancta/ Maria uirgin[e Domini] nostri ma[tri sacrat]a. Sed magis, sicut decet et in canonibus precipitur \hoc/ seruandum est, quando quis euenerit ex numero \prelatorum/ dominorum migret de seculo, \episcopus uel/ abbas uel abbatissa, inuitetur archiepiscopus proprie parochie, et cum eius consilio et consensu quisquis dignus inuenitur. Eius uita atque munditia ab illo examinetur, talis\que/ eligatur, et ab archiepiscopo benedicatur, et nullo modo sine consensu et consultu et licentia eius abbas uel abbatissa eligatur. Si quis per insipientiam aliter faciat, pro nihilo habeatur citiusque abiciatur. Neque de hac re aliquid pertinet ad regis secularis imperium, quia illius persone \est/ principes, prefectos seu iudices seculares statuere. Metropolitani \autem/ archiepiscopi est ecclesias Dei regere, gubernare, atque \episcopos/, abbates, abbatissas, presbyteros, diacones eligere, statuere, sanctificare, firmare, admonere, ne quis de ouili Christi \scilicet/ eterni pastoris \ab/erret. Hoc preceptum st\at/uimus [his] monasteriis, quorum nomina h[i]c sunt annotata: primum [primi] \apostolorum/ principis Petri, id est Upmynster; aliter A[...] Raculf, Suðmynster \in insula que nominatur/ Tenet, Dofras, Folcanstan, Limming, Sceapeag et Hou. Hec omnia interdiximus sicut ante nos f[actum est ut nullus habitus ex numero laicorum] ad se pertrahat uel suscipiat ullius monasterii \prelationem/ de his prenominatis. Hec lex supradicta per euum completa permaneat, inprimis ecclesiae Christi que est in Dorebernia cum omnibus agris ad eam pertinentibus, similiter Hrophensi ecclesie cum suis, ceterisque omnibus ecclesiis Dei nostri, pro salute anime mee meorumque predecessorum, pro spe celestis regni, \et/ ex hac die et de\h/inc concedimus et donamus ab omnibus difficultatibus secularium seruitutis, a pastu regis, principum, comitum, necnon ab operibus maioribus minoribusue grauitatibus, et ab omni debitu uel pulsione regalium tributorum, liberas eas esse perpetua libertate, nisi sua spontanea uoluntate ex largitate beneficiorum quid facere uelint. Tamen hoc inposterum non seruetur nec habeatur in malam consuetudinem, sed magis securæ sunt, ut possint pro nobis Deo omnipotenti hostias dignas offerre et inmaculatis muneribus nostra abluere peccata. Si quis autem rex post nos \umquam/ leuatus in regnum, aut episcopus, aut abbas, uel comes seu ulla potestas hominum contradixerit huic cartule aut \eam/ infringere temptauerit, sciat se sequestratum a corpore et sanguine Domini nostri Iesu Christi, seu etiam sic excommunicatum sicut qui non habet remissionem neque in hoc seculo neque in futuro, nisi ante pleniter emendauerit iudicio archiepiscopi. Manente tamen hac cartula \que/ irrefragabilis sua firmitate muniatur, seruetur et habeatur, semper in ecclesia saluatoris que sita est in ciuitate Dorobernia, ubi metropolis habetur, ad exemplum atque defensionem omnibus ecclesiis Dei. Hec lex inuiolabilis permaneat usque ad consummationem seculi, quia nulli hominum terreno data sunt, sed hec omnia in manus Dei omnipotentis sanctorumque \eius/ concedimus et donamus. Ego Wihtredus, auxilio Christi rex, his legibus constitutis pro me et Warburga regina itemque filio nostro Alrico subscripsi. Ego Brihtuuoldus, gratia Dei archiepiscopus, his legibus constitutis subscripsi. Abbreviated version: [A]nno dominice incarnationis .dcxciiii. Wihtredus gloriosus rex Cantie, cum reuerentissimo archiepiscopo Brithuualdo precepit congregari concilium in loco qui nominatur Baccancelde, presidente eodem concilio iam nominato clementissimo rege Cantuariorum Wihtredo et eodem uenerando patre et primate tocius Britannie, simulque Tobia episcopo Rofensis ecclesie, cum abbatibus, abbatissis, presbiteris, diaconibus, ducibus, satrapis, pariter tractantes de statu ecclesiarum Dei in Anglia, et de his que a fidelibus regibus predecessoribus eius et propinquis, Æthelberto uidelicet posterisque eius, Deo omnipotenti in propriam hereditatem data fuerunt, qualiter secundum ueram iustitiam stare et permanere ualeant, uel quomodo ea seruare oporteat, amodo et usque in finem seculi constituentes. Ego, inquit Wihtredus, rex terrenus a rege regum compunctus, zelo rectitudinis accensus, ex antiqua traditione sanctorum patrum didici non esse licitum alicui homini, in laico habitu constituto, usurpare sibi quasi propriam possessionem quod ante fuerat Domino concessum et cruce Christi firmatum. Scimus enim et ueraciter constat quia quod semel acceperit homo donatione alterius in propriam potestatem, nullatenus sine iniuria illud iterum dimittet. Horrendum est itaque hominibus Deum uiuum expoliare tunicamque eius et hereditatem scindere. Cum ergo Deo oblatum aliquid fuerit de terrenis substantiis, ad hoc ut facilius promereri ualeant offerentes eternam retributionem percipere in celis manifeste declaratur, quod quanto incautius homo secularis applicuerit se in hereditatem regis eterni, tanto districtius a Deo punietur. Pro qua re firmiter decernimus, et in nomine omnipotentis Dei omniumque sanctorum precipimus omnibus successoribus nostris, regibus, principibus et omnibus in laico habitu constitutis, ut nulli umquam liceat alicuius ecclesie uel monasterii dominium habere, que a me uel antecessoribus meis priscis temporibus tradita sunt Deo in perpetuam hereditatem et sanctis eius. Magis autem sicut in canonibus precipitur seruandum est, ut quando aliquis de prelatis defungitur episcopus, abbas uel abbatissa, intimetur archiepiscopo proprie parochie, et cum eius consilio et consensu uita ac munditia eius examinata, qui dignus inuenitur eligatur, et nullo modo sine consensu et consultu archiepiscopi promoueatur. Neque enim de hac re aliquid pertinet ad decretum uel imperium regis. Illius autem est comites, duces, optimates, principes, prefectos, iudices seculares statuere. Metropolitani uero archiepiscopi ecclesias Dei regere, gubernare, episcopos, abbates, abbatissas ceterosque prelatos eligere, statuere, firmare, admonere, ne quis de ouibus Christi scilicet eterni pastoris aberret. Hec lex per euum in regno nostro imperpetuum permaneat omnibus ecclesiis Dei nostri, pro salute anime mee meorumque predecessorum proque spe celestis regni. Igitur ex hac die et deinceps concedimus et donamus ecclesiis regni nostri liberas esse perpetua libertate ab omnibus difficultatibus secularis seruitutis ab omni debito uel pulsione regalium tributorum, ut possint pro nobis Deo omnipotenti hostias dignas offerre nostraque peccata abluere inmaculatis muneribus. Si quis autem rex post nos leuatus in regnum, aut episcopus aut abbas seu aliqua alia persona contradixerit huic concilio uel scripto, iudicio concilii facto, sciat se a corpore et sanguine Domini sequestratum et sic excommunicatum, sicut ille qui non habebit remissionem neque in hoc seculo neque in futuro, nisi ante mortem secundum iudicium archiepiscopi emendauerit. Hoc scriptum irrefragabile sua firmitate muniatur, seruetur et semper habeatur in ecclesia saluatoris que sita est in ciuitate Dorobernia, ubi primas habetur, ad exemplum omnium ecclesiarum atque deffensionem que in Anglia habentur. Ego Wihtredus, auxilio Christi rex, hiis legibus constitutis pro me et Wærburga regina itemque filio nostro Alrico subscripsi. Ego Brithuualdus gratia Dei archiepiscopus hiis legibus constitutis subscripsi.
  • Metadata

    Old Text

    • Endorsement (in hand of s. xi or xii): Privilegium Wichtredi Regis Cantie et Brihtuualdi archiepiscopi de libertate Anglicane Ecclesie . latine . + In nomine domini Dei nostri et salvatoris Jhesu Christi:--- Congregatum est magnum concilium in loco ubi nominatur . Baccancelde . Præsidente autem eodem concilio . Uuihtredo . clementissimo regi Cantuariorum . necnon . Berhtuualdo . reverentissimo archiepiscopo . Brittanniæ . simulque Tobiæ Hrofensis æcclesiæ . ceterisque Abbatibus . abbatissis . presbiteris . diaconibus . ducibus . Satrapis . in unum glomeratis . pariter tractantes . ancxie examinantes de statu æcclesiarum Dei vel monasteriorum intra Cantiam . quæ a fidelibus regibus prodecessoribus meis . et propinquis . Deo omnipotenti in propriam hereditatem condonata fuerunt . quomodo . vel qualiter secundum normam æquitatis stare . quidve servare amodo et usque ad finem sæculi constituimus. Ideo ego Uuihtred rex terrenus . a rege regum compunctus . zelo rectitudinis accensus . ex antiqua traditione sanctorum patrum . et mandatis didici non . esse . licitum alicui ex laico habitu sibi ipsi usurpare . vel ad se trahere quasi suam propriam possessionem . quod ante fuerat domino concessum . et cruce Christi firmatum . atque dedicatum . quia scimus et veraciter extat . ut si quid semel acceperit homo de manu alterius in propriam potestatem , nullatenus sine ira et ultione illud dimiserit , impunitus . Ideo horrendum est hominibus exspoliare Deum vivum . et scindere tonicam ejus . et hereditatem ejus . quotquot ex aliquo ei concessum fuerit de terrenis substantiis ad id ut eo facilius promereri valeant æternam retributionem percipere in cælis . quia manifeste declaratur . quanto incautius adplicaverit se homo secularis in hereditatem regis æterni . et ad ejus imperium trahere desiderat . tanto districtius ab eodem Deo in igne inextinguibili puniatur . Pro ac re firmiter statuimus . atque decernimus . et in nomine omnipotentis Dei omniumque sanctorum precipimus omnibus successoribus nostris . regibus . principibus vel omnibus qui in habitu laico constituti sunt . ut nullus umquam habeat licentiam accipere alicujus æcclesiæ vel familiæ monasteriis dominium . quæ a me ipso . vel antecessoribus meis priscis temporibus tradita erant in perpetuam hereditatem Jhesu Christo . et sanctis apostolis etiamque Maria virgine domini nostri sacrata . Sed magis sicut decet et in canonibus precipitur servandum est . quando quis evenerit ex numero dominorum obigere de sæculo . Abbas . vel abbatissa . propterea invitatur propriæ porræhiæ episcopus et cum ejis consilio . vel consensu . quisquis dignus inveniatur . et ejus vita atque munditia ab episcopo examinatur . talis eligatur . et ab episcopo benedicatur . sanctificatur dominus spiritalis . gradui Dei servitiæ et tonsure seu sacræ velamine mancipatus . et nullo modo sino consultu . et licentia archiepiscopi in diocesi suo Abbas . vel abbatissa eligatur . Si quis per insipientiam aliter faciat . pro nihilo habeatur . citiusque abiciatur . neque de ac re aliquid pertineat ad regis secularis imperium . quia illius personis est . principes . prefectos . seu duces seculares statuere . Metropolitani episcopi est æcclesias Dei regere . gubernare . atque abbates . abbatissas . presbiteros . diacones eligere . statuere . et sanctificare . firmare . et ammonere . ne quis ovis de ovibus æterni pastoris erret. Hoc preceptum statuimus his monasteriis . quorum nomina hæc sunt adnotata . primus primi apostolorum principis Petri . Id est Upmynster . Raculf . Su∂mynster . Dofras . Folcanstan . Limming . Scepeig . Æt Hoe . Hæc omnia interdicimus sicut ante diximus ut nullus habitus ex numero laicorum ad se pertrahat vel suscipiat ullum monasterium de his prenominatis. Hæc lex supra dicta per evum completa permaneat; Adhuc addimus majorem libertatem. Inprimis Christi æcclesiæ . cum omnibus agris ad eam pertinentibus . Similiter Hrofensis æcclesiæ cum suis . ceterisque predictis omnibus ecclesiis Dei nostri subiciantur pro salute animæ meæ meorumque prodecessorum . et pro spe celestis regni . ex [h]ac die et deinceps concedimus . et donamus ab omnibus difficultatibus secularium servitutis . a pastu regis . principum . comitum . necnon ab operibus majoribus minoribusve gravitatibus et ab omni debitu . vel pulsione regum censuris . liberas eos . esse . perpetua libertate statuimus . nisi suo spontanea voluntate ex largitate beneficiorum quid facere velint . tamen hoc inposterum non servetur . nec habeatur in malam consuetudinem . sed magis securi possint pro nobis Deo omnipotenti hostias dignas offerre . et inmaculatis muneribus nostra abluere peccata . ut per eorum intercessiones mereamur audire felicem sententiam. 'Venite benedicti patris mei percipite regnum . quod vobis paratum est ab origine mundi.'1 Si quis autem rex umquam post nos elevatus in regnum . aut episcopus . aut abbas . vel comes . seu ulla potestas hominum contradicat huic kartule aut infringere temptaverit . sciat se sequestratum a corpore . et sanguine . domini nostri Jhesu Christi . seu etiam sic excommunicatum . sicut qui non habet remissionem neque in hoc seculo neque in futuro . nisi ante pleniter emendaverit judicio episcopi . Manente tamen hac kartula inrefragabilis sua firmitate . muniatur . servetur . et habeatur semper ad ecclesiam salvatoris . que sita est in civitate Dorobernia ubi metropolitanum capud habetur ad exemplum atque defensionem omnibus æcclesiis Dei quæ in hac Cantia morantur . Hæc lex inviolabilis usque ad consummationem sæculi permaneat . quia nulli homini terreno data sunt . sed hæc omnia in manus Dei omnipotentis sanctorumque ejus concedimus . et donamus . . --- + Ego Uuihtredus . auxilio Christi rex his legibus constitutis pro me . et Uuerburgam reginam . itemque filio nostro Alrico subscripsi . + Ego Berhtuuald gratia Dei archiepiscopus . his legibus a nobis constitutis subscripsi. + Signum manus Æˇelberhti pro se . et fratre suo Eadberto . + Signum manus Tobie episcopi . + Signum manus Myl∂ry∂e abbatisse . + Signum manus Æˇeldry∂e abbatisse . + Signum manus Ætte abbatisse . + Signum manus Wilno∂e abbatisse . + Signum manus Hereswy∂e abbatisse . + Signum manus Redempti presbiteri . . + Signum manus Æscwaldi presbiteri . + Signum manus Eatfri∂i presbiteri. + Signum manus Botredi presbiteri. + Signum manus Hyssan presbiteri. + Signum manus Kynheri presbiteri. + Signum manus Aldwulfi presbiteri. + Signum manus Walh presbiteri. + Signum manus Beonna presbiteri. Hoc privilegium prescriptum ex altera parte ecclesiis Dei constitutum Wihtredo regi Cantuariorum roboratum . est . atque firmatum in synodo mense Julio in loco qui vocatur Cloveshoh . cum auctoritate omnium . quarum hæc sunt nomina adscripta . Anno ab incarnatione domini . dcc . xvi . Indictione . xiii . Anno primo regni regis Æˇelbaldi Merciorum . Si quis autem tyrannica potestate inflatus ex habitu secularium seu ecclesiasticarum infringere minuere temptaverit auctoritatem archiepiscopi et Christi ecclesiæ . vel libertatem cænobiarum . carebit letitia et communione nostrorum omnium vivens et moriens . non solum ipse sed et qui ei viventi vel morienti conjungitur . nisi digna satisfactione correxerit judicio episcoporum. + Ego Berhtwaldus gratia Dei archiepiscopus hoc privilegium 'in' synodo constitutum subscripsi . + Ego Hædda episcopus hoc idem subscripsi . + Ego Uuor episcopus hoc idem subscripsi . + Ego Ecgwine episcopus hoc idem subscripsi . + Ego For∂here episcopus hoc idem subscripsi . + Ego Danihel episcopus hoc idem subscripsi . + Ego Eadberht episcopus hoc idem subscripsi + Ego Acca episcopus hoc idem subscripsi . + Ego Inguuald episcopus hoc idem subscripsi . + Ego Hærdred episcopus hoc idem subscripsi . + Ego Nothbert episcopus hoc idem subscripsi . + Ego Torhthere episcopus hoc idem subscripsi . + Ego Tobias episcopus hoc idem subscripsi . + Ego Eadgar episcopus hoc idem subscripsi . + Signum manus Wihtbaldi presbiteri . + Signum manus Boseli presbiteri . + Signum manus Cylani presbiteri . + Signum manus Bultfri∂i presbiteri . + Signum manus Wiligeldi presbiteri . + Signum manus Badoˇini presbiteri . + Signum manus Eadbaldi presbiteri . + Signum manus Eoredi diaconi . + Signum manus A∂ugilsi prepositi . + Signum manus Ludhere prepositi . + Signum manus Duddan . prepositi . + Signum manus Albini abbatis . + Signum manus Æ∂elfridi comitis . + Beornheard . + Passa . + Abba. + Dunna . + Wilbald . + Ecca . + Egisberht . + Ald wulf . + Scir heard . + Fug . + Herewald . + Adulf . + ..... iges. + . . a. + Bregwald . + Siba . + Gænbald . + Pohta . + Tuna . + Tigga . + Gormund . 1 Matt. 25: 34. Shorter version (from Birch 92) + Anno ab incarnatione domini. dc . xciiii. Whytredus gloriosus rex kanciæ cum reverentissimo archiepiscopo Brightwaldo præcepit congregari concilium in loco qui nominatur Bachancild, præsidente eodem concilio jam nominato clementissimo rege Cantuariorum Whytredo, et eodem venerando patre primate totius Britanniæ, simulque Tobia episcopo Roffensis æcclesiæ , cum abbatibus , abbatissis , presbyteris , diaconibus , ducibus , satrapis , pariter tractantes de statu æcclesiarum Dei in Anglia , et de hiis quæ a fidelibus regibus prædecessoribus ejus et propinquis , Æ∂elberto videlicet posterisque ejus , Deo omnipotenti in propriam hæreditatem data fuerunt , qualiter secundum veram justiciam stare et permanere valeant , vel quomodo ea servare oporteat amodo et usque in finem sæculi constituentes . Ego , inquit , Whytredus . rex terrenus , a rege regum compunctus , zelo rectitudinis accensus , ex antiqua traditione sanctorum patrum didici , non esse licitum alicui homini in laico habitu constituto usurpare sibi quasi propriam possessionem quod fuerat ante domino concessum et cruce Christi firmatum. Scimus enim et veraciter constat quia quod semel acceperit homo donatione alterius in propriam potestatem , nullatenus sine injuria illud iterum dimittet . Horrendum est itaque hominibus Deum vivum exspoliare, tunicamque ejus et hæreditatem scindere . Cum ergo Deo oblatum aliquid fuerit de terrenis substantiis , ad hoc ut facilius promereri valeant offerentes æternam retributionem percipere in cælis manifeste declaratur , quod quanto incautius homo sæcularis applicuit se in hæreditatem regis æterni , tanto districtius a Deo punietur. Pro qua re firmiter decernimus , et in nomine omnipotentis Dei omniumque sanctorum præcipimus , omnibus successoribus nostris regibus , principibus et omnibus in laico habitu constitutis , ut nulli unquam liceat alicujus æcclesiæ vel monasterii dominium habere quæ a me vel antecessoribus meis priscis temporibus tradita sunt Deo in perpetuam hæreditatem et sanctis ejus : magis autem sicut in canonibus præcipitur servandum est ut quando aliquis de prælatis defungitur episcopus , abbas , vel abbatissa , intimetur archiepiscopo propriæ parochiæ et cum ejus consilio et consensu vita ac munditia ejus examinata qui dignus invenitur eligatur , et nullo modo sine consensu et consultu archiepiscopi promoveatur . Neque enim de hac re aliquid pertinet ad decretum vel imperium regis . Illius autem est comites , duces , optimates , principes , præfectos , judices sæculares , statuere ; metropolitani vero est archiepiscopi æcclesias Dei replere gubernare , episcopos , abbates , abbatissas , cæterosque prælatos eligere statuere , firmare , admonere , ne quis de ovibus Christi , scilicet æterni pastoris , aberret . Hæc lex per ævum in regno nostro in perpetuum permaneat omnibus æcclesiis Dei nostri pro salute animæ meæ meorumque prædecessorum , proque spe cælestis regni . Igitur ex hac die et deinceps concedimus et donamus æcclesiis regni nostri liberas esse perpetua libertate ab omnibus difficultatibus sæcularis servitutis , ab omni debito vel pulsione regalium tributorum , ut possint pro nobis Deo omnipotenti hostias dignas offerre nostraque peccata abluere immaculatis muneribus . Si quis autem rex post nos levatus in regnum, aut episcopus aut abbas , seu aliqua alia persona contradixerit huic concilio , vel scripto judicio concilii facto , sciat se a corpore et sanguine domini sequestratum et sic excommunicatum , sicut ille qui non habebit remissionem , neque in hoc sæculo neque in futuro , nisi ante mortem secundum judicium archiepiscopi emendaverit . Hoc scriptum irrefragabile sua firmitate muniatur , servetur , et semper habeatur in æcclesia salvatoris , quæ sita est in civitate Dorobernia ubi primas habetur , ad exemplum omnium æcclesiarum atque deffensionem quæ in Anglia habentur . + Ego Wihtredus auxilio Christi rex hiis tegibus constitutis pro me et Werburga regina itemque filio nostro Ælrico subscripsi . + Ego Brihtuualdus gratia Dei archiepiscopus hiis legibus constitutis subscripsi .