Show all data

• Metadata

  Old Text

  • In nomine sanctae et indiuiduae trinitatis. Ego Eadwardus Æ∂elredi regis filius, gratia dei Anglorum rex, futuris post me regibus et omnium dignitatum gradibus omniumque aetatum hominibus, salutem et huius rei notitiam. Scire uos uolo quoniam tempore auorum meorum patrisque mei multa et grauia bellorum pericula afflixerunt gentem Anglorum et ipsos, tam a suis quam ab extraneis concitata, adeo ut pene periclitata sit haereditaria regum successio, magnumque interstitium inter fratrem meum Eadmundum qui patri meo mortuo successit meque habitum sit, inuadentibus regnum Suuegeno et Cnuto filio regis, regibus Danorum, ac filiis ipsius Chnuti Haroldo et Hardechnuto; a quibus etiam alter meus frater Ælfredus crudeliter occisus est, solusque sicut Ioas occisionem O∂oliae sic ego illorum crudelitatem euasi. Tandem respectu misericordiae dei post plures annos ego Eadwardus ad paternum regnum reaccessi, et eo potitus sine ullo bellorum labore, sicut amabilis deo Salomon tanta pace et rerum opulentia abundaui ut nullus antecedencium regum similis mei fuerit in gloria et diuitiis. Sed gratia dei non me, ut assolet, ex opulencia superbia et contemptus inausit; immo coepi recogitare cuius dono et auxilio ad regni culmen euasi, quoniam 'Dei est regnum et cui uult dat illud,' et, 'Quia mundus transit et concupiscentia eius,' qui autem totum se subdit deo foeliciter regnat et perpetualiter diues est. Itaque deliberaui ire ad limina sublimium apostolorum Petri et Pauli, et ibi gracias agere pro collatis beneficiis, et exorare ut eam pacem firmaret deus perpetuam mihi et posteris meis. Praeparaui ergo et dinumeraui expensas necessarias itineri et honorabilia dona quae ferrem sanctis apostolis; sed grauis super hac re moeror habebat optimates meos, utpote memores malorum quae sub aliis regibus pertulerant, ne tanto domino et pio patre rege absente, regnum nouiter sedatum aliqua turbaretur hostilitate, et metuentes id quod et sanctus Ezechias, ne si forte in uia aut aegritudine aut alio incommodo deficerem haereditariis regibus carerent maxime quod nullum habebam filium. Itaque communi habito consilio, rogabant me ut ab hac intentione desisterem, pollicentes se satisfacturos deo pro uoto meo tam in missarum et orationum oblatione quam in elemosinarum larga distributione. Sed cum obnixe contradicerem tandem utrisque placuit ut mitterentur legati duo ab utraque parte Ealdredus et Heremannus episcopi, et abbates Wulfricus et Ælfwinus, qui apostolico meam uoluntatem et uotum et illorum petitionem indicarent, et secundum eius sententiam quam mihi mandaret promisi me omnino facturum. Factum est ergo quod uoluimus et uenientes Romam legati nostri, ex uoluntate dei, inuenerunt collectam synodum in eadem urbe. Cumque exposuissent meam uoluntatem et suam petitionem coram .CC.L. episcopis et alia multitudine sanctorum patrum, tunc apostolicus ex consultu sanctae synodi hanc epistolam mihi scripsit. 'Leo episcopus seruus seruorum dei dilecto filio Eaduuardo Anglorum regi, salutem et apostolicam benedictionem. Quoniam uoluntatem tuam laudabilem et deo gratam agnouimus, gratias agimus ei per quem reges regnant et principes iusta decernunt. Sed quia prope est dominus in omni loco omnibus inuocantibus eum in ueritate, et sancti apostoli cum suo capite coniuncti unus spiritus sunt, et pias preces aequaliter audiunt, et quia constat periclitari regionem Anglicam ex tua discessione qui freno iustitiae sediciosos eius motus cohibes, ex auctoritate dei et sanctorum apostolorum et sanctae synodi absoluimus te a peccato illius uoti pro quo dei offensam times et ab omnibus negligentiis et iniquitatibus tuis, ea nimirum potestate usi, quam dominus in beato Petro concessit nobis, dicens, 'Quaecunque solueritis super terram, soluta erunt et in coelis.' Deinde praecipimus tibi sub nomine sanctae obedientiae et poenitentiae, ut expensas quas ad iter istud paraueras pauperibus eroges, et coenobium monachorum in honore sancti Petri apostolorum principis aut nouum construas, aut uetustum emendes et augeas, et sufficientiam uictualium fratribus de tuis redditibus constituas, quatinus dum illi assidue inibi deum laudauerint, et sanctis augeatur gloria et tibi indulgentia. Cui loco quicquid contuleris, uel collatum est uel conferetur, ut ratum sit apostolica auctoritate praecipimus, et ut semper habitatio monachorum sit et nulli laicae personae nisi regi subdatur; et quaecunque priuilegia inibi instituere uolueris ad honorem dei pertinentia concedimus et robustissima auctoritate confirmamus, et infractores eorum aeterna maledictione damnamus.' Haec et alia apostolici mandata cum referrent nobis legati, interea reuelauit beatus Petrus cuidam probabilis uitae monacho incluso nomine Wlfsino uoluntatem suam esse ut restruerem locum qui dicitur Westmonasterium quod a tempore sancti Augustini primi Anglorum episcopi institutum multaque ueterum regum munificientia honoratum, propter uetustatem et frequentes bellorum tumultus pene uidebatur destructum. Cumque hanc uisionem mihi meisque retulisset, et apostolicae literae aequalia praecepta detulissent, contuli uoluntatem meam cum uoluntate dei et cum tocius regni electione dedidi me ad restructionem eiusdem loci. Itaque decimari praecepi omnem substantiam meam tam in auro et argento quam in pecudibus et omni genere possessionum, et destruens ueterem nouam a fundamentis basilicam construxi et constructam dedicari feci .v. kalendarum Ianuarii; in qua collocaui ipsa die reliquias quas Martinus papa, et Leo qui eum consecrauit dederunt Ælfredo regi, et quas ipse a Carlomanno rege Francorum dari sibi impetrauit, cuius filiam pater eius Æ∂elwlfus rex post mortem primae coniugis duxerat uxorem, quaeque ab ipso ad successorem eius Æ∂elstanum deinde ad Eadgarum ad ultimum ad nos peruenerunt, scilicet, duas partes crucis domini, et partem unius claui, partemque tunicae eius inconsutilis, et de uestimentis sanctae Mariae, et reliquias apostolorum Petri et Pauli, Andreae, Bartholomei, Barnabae, et aliorum plurimorum sanctorum, et quinque capsas aliis sanctorum reliquiis plenas; et statui ut quicunque reus maiestatis regiae uel cuiuslibet alterius offensae ad locum in quo pausant istae reliquiae confugerit, eius rei et membrorum ac uitae impunitatem consequatur. Eodem die renouaui, confirmaui, et emendaui priuilegia quae famosissimus auus meus Eadgarus, patruusque meus deo amabilis rex et martyr gloriosus Eaduuardus eiusdem Eadgari filius, et sanctissimus pater Dunstanus Cantuariensis archiepiscopus, ac piissimus rex Æ∂elredus pater meus, illi loco contulerunt; meam quoque auctoritatem adieci augmentans decreta utilia admonitione uenerabilium archiepiscoporum Stigandi et Ealdredi et aliorum optimatum meorum, uidelicet, ut ille locus in perpetuum ab omni saeculari seruitio sit liber, et secundum beati Benedicti traditionem post obitum abbatis, ex eadem congregatione eligatur alter qui dignus sit, aliorsum uero nullus, nisi culpis promerentibus inibi inueniri nequiuerit qui dignus sit tali officio fungi; quod si euenerit, quod absit, potestatem habeant de alio noto et familiari loco abbatem eligendi, cuius uita sapientia et religione clarescat; laicorum autem uel clericorum nemo ipsius loci dominium usurpare praesumat. Possessiones uero quae ibi a quibuscunque donatae sunt non abbas nec alia quaelibet persona licentiam habeat uendendi uel extraneis dandi, sed regum munimine deinceps locus ipse teneatur, ipseque abbas regi soli seruiens commissum sibi gregem spirituali et temporali pastu abundanter foueat. Concessi etiam et confirmaui donationes quae ab eisdem regibus ante me donatae sunt, hoc est circa ipsum monasterium .xvii. hidas et dimidiam, in Heandune .xx. in Heamstede .v. in Greneford .xii. et unam uirgam, in Hanewelle .viii. in Scepertune .viii. in Sunnabyri .vii. in Ealdenham .x. in Deccewyr∂e .iiii. et unam uirgam, in Wattune .iiii. et dimidiam, in Holewelle .vi. et dimidiam, in Hamme .ii. in Wintune .iiii. in Kynleuedene .v. in Fentune .iiii. in Mordune .x. in Æwelle .ii. in Pereham .vii. in Collingtune .iii. in Cillingtune .iiii. necnon et illas quas optimates mei meo tempore addiderunt, scilicet Leofcild, Mulesham cum omnibus ad se pertinentibus, Ægelricus, Kylewendun cum omnibus ad se pertinentibus, Wlfwinus, Mapulderstede cum omnibus ad se pertinentibus, Gu∂mundus, Kynleuedene et Ræine et Læcedune cum omnibus ad se pertinentibus, Ælfricus, Wænstede cum omnibus ad se pertinentibus, Atsere Swerte, Lygetun cum omnibus ad se pertinentibus, Ingulf, Paclesham cum omnibus ad se pertinentibus, Atsere, Leosne cum omnibus ad se pertinentibus, Tostig, Cleigate cum omnibus ad se pertinentibus, Ælfwine, Gottune_Ægete cum omnibus ad se pertinentibus, Wlstanus, Deneham cum omnibus ad se pertinentibus, Siwardus, dimidiam hydam in Agmodesham et unam in Weodune, Leofsi de Lundonia .ii. hydas et dimidiam in Wurmelea. Postremo ego ipse pro spe retributionis aeternae, et pro remissione delictorum meorum, et pro animabus patris mei et matris meae et omnium parentum meorum, ad laudem omnipotentis dei posui in dotalicium et in perpetuam haereditatem super altare uaria ornamentorum genera quibus aecclesiae seruiretur, uel in quotidianis uel solennibus ministeriis; et ad usus fratrum inibi deo seruientium de meo iure quod mihi soli competebat absque ullius reclamatione uel contradictione ista, inprimis Langtun cum omnibus ad se pertinentibus, Gihcslewe cum omnibus ad se pertinentibus, Stana cum omnibus ad se pertinentibus, Windlesoran cum omnibus ad se pertinentibus, Huuæthampstede cum omnibus ad se pertinentibus, Stichenæce cum omnibus ad se pertinentibus, Æscewelle cum omnibus ad se pertinentibus, Dene cum omnibus ad se pertinentibus, Su∂burhte cum omnibus ad se pertinentibus, Pertun cum omnibus ad se pertinentibus, Roteland cum omnibus ad se pertinentibus; post mortem Eadgi∂ae reginae coniugis meae, Perscoran cum omnibus ad se pertinentibus, Deorhyrste cum omnibus ad se pertinentibus. Relaxaui igitur istis et omnibus supranominatis terris consuetudines omnes et exactiones regalium et episcopalium ministrorum sicut antecessores mei reges prius fecerunt, ut nullis grauentur oneribus expeditionem, nec pontium uel castrorum restructione, nec furis apprehensione. Et omnia quae ad locum ipsum pertinent sint omnino libera, cellae, aecclesiae, cimiteria, terrae, pascua, siluae, uenationes, aquae, piscationes, cum redditibus, seruitiis, debitis, oblationibus, luminaribus, decimis, donariis, censu, morthidis, legibus, consuetudinibus, causarum discussionibus, emendationibus siue aecclesiasticis siue saecularibus, et omnibus quaecunque scriptis et testimonio bonorum hominum rememorari potuerunt, quae a regibus concessa uel concedenda sunt, ut nullus ex his subtrahere uel diminuere aut disperdere qualibet occasione, iudicio uel potestate praesumat. Donaui etiam religioso abbati Eadwino, qui tunc illi loco prae-erat, et omnibus futuris post eum ibidem abbatibus in tota possessione monasterii sacam et socam, theloneumque suum in terra et in aqua, et consuetudinem quae dicitur teames, latrones, latronumque captiones uel emissiones, et pacis fracturam, et pugnam in domo factam, et domus inuasionem, et omnes assultus in suo iure, in uia et extra, in festo et extra, in urbe et extra, et omnes leges et consuetudines tam plene et tam libere sicut eas habebam in manu mea. Et ut omnia concludam, nullus succedentium regum per uim aut per consuetudinem pastum ab eorum possessionibus exigat, sed omnimodam libertatem perpetualiter habeant. Post hanc donationem excommunicauerunt omnes episcopi et abbates tocius Angliae et monachi ac clerici, secundum apostolici Leonis praeceptum, eos qui hoc constitutum infringerent uel infringi permitterent, quantum in ipsis esset. Si quis uero hanc nostram donationem augere et amplificare uoluerit, augeat deus dies eius prosperos hic et in futuro; si autem euenerit ut aliquis aut regum succedentium uel alicuius personae homo, quod non optamus, diabolica temeritate fuerit elatus uel seductus, quatenus hoc nostrum statutum infringere uel minuere aut in aliud mutare uelit, sciat se perpetuo anathemate damnatum, nisi tamen digna satisfactione emendauerit; sin autem emendatione fuerit indignus ipse quidem cum Iuda traditore gehennae ignibus cremabitur. Sed haec carta nichilominus in sua libertate permanebit quamdiu Christiani nominis timor et amor hac nostra gente perseuerauerit. Ad ultimum, cartam istam conscribi et sigillari iussi, et ipse manu mea signum sanctae crucis impressi, et idoneos testes annotari praecepi. Ad corroborandam itaque propriam donationis libertatem, Ego Eadwardus domino largiente Anglorum rex signum uenerandae crucis impressi. + Ego Eadgi∂a regina huic donationi regis consentiens subscripsi. + Ego Stigandus archiepiscopus consensi et subscripsi. + Ego Ealdredus archiepiscopus consensi et subscripsi. + Ego Walterus episcopus consensi et subscripsi. + Ego Leofricus episcopus consensi et subscripsi. + Ego Willielmus episcopus consensi et subscripsi. + Ego Heremannus episcopus consensi et subscripsi. + Ego Wulstanus episcopus consensi et subscripsi. + Ego Siwardus episcopus consensi et subscripsi. + Ego Wulfwinus episcopus consensi et subscripsi. + Ego Giso episcopus consensi et subscripsi. + Ego Ælfwinus abbas consensi et subscripsi. + Ego Leofricus abbas consensi et subscripsi. + Ego Eadwinus abbas consensi et subscripsi. + Ego Ægelsius abbas consensi et subscripsi. + Ego Wulfwoldus abbas. + Ego Reinbaldus cancellarius. + Ego Ægelwinus abbas consensi et subscripsi. + Ego Baldwinus abbas consensi et subscripsi. + Ego Leofwinus dux. + Ego Gyr∂ dux. + Ego Haroldus dux. + Ego Eadwinus dux. + Ego Raulfus minister. + Ego Rotbertus minister. + Ego Æsgarus minister. + Ego Eadno∂us minister. + Ego Bondius minister. + Ego Wigodus minister. + Ægelno∂us. + Wulfricus. + Siwardus. + Godricus. + Acta apud Westmonasterium .v. kalendarum Ianuarii die sanctorum innocentiam anno dominicae incarnationis .m.lxvi. indictione tertia, anno regni serenissimi Eaduuardi regis uigesimo quinto. Swi∂garus notarius ad uicem Reinbaldi regiae dignitatis cancellarii hanc cartam scripsi et subscripsi in dei nomine foeliciter. Amen.