A.D. 963 x 975. King Edgar to the church of Winchester; restoration of 100 hides (mansae) at Downton, Wilts., and 30 hides at Etdrethecumbe, Isle of Wight, and renewal of the liberty of Chilcomb, Hants. Latin

Archive:

Winchester, Old Minster

MSS:

1. London, British Library, Add. 15350, f. 9r-v (s. xii med.)

Printed:

K, 599; B, 1146; Pierquin, Recueil, pt 4, no. 32

Printed and Translated:

Rumble 2002, no. V (i)

Comments:

Kökeritz 1940, pp. lix-lx, suggests Etdrethcumbe = æt Thrythacumb, identified as Bowcombe; Finberg, ECW, no. 109, pp. 235 n., 237-41, authentic basis, the 30 hides on the Isle of Wight lay at Calbourne in Bowcombe hundred (cf. S 274); reference to Chilcomb probably an interpolation into a text drawn up at Winchester with Edgar's permission; Biddle et al. 1976, pp. 256-7, on Chilcomb; Wormald 1988a, p. 39 n. 106; Rumble 2002, p. 17, no. V (i), edits SS 814-19, 821-7 as a single document; suggests that a little late tenth or early eleventh-century cartulary may lie behind it, perhaps compiled under influence of Æthelwold

Show all data

  • Metadata

    Old Text

    • Hæc est cleronomia Summæ Trinitatis Petrique Apostolorum Principis ejusque coapostoli Pauli quam Eadgarus Rex venerandus crucis signo renovare studuit. Ciltancumbes 7 Duntunes 7 Eblesburnan Freols boc . Altithronus totius creature plasmator universa quæ miro ineffabilique condidit ordine per sex dies luculenter exprimens . formulas distincxit singulorum . Nam bona a bono edita creatore cuncta tenorem pulchre servant naturalem . excepto homine miseranda seducto cavillatione . et angelo prevaricatore superbissimo . Per quem pro dolor omnis inrepsit adversitas in genus humanum . Nam multis infecatum ; probosi seculi nevis . cunctis liquido intimatur sophistis . Inlectum si quidem nefandi neniis cosmi . cælestes ipsius pompas inconsiderate ambiendo . supernæque patriæ emolumenta . amittendo . celsithroni moderatis gratia privatum . barathri incendiis lugubriter depulsum . jugi miseria puniri merito compulsum est . Quod tandem divina gratia cunctis succurrens mortalibus gratuite . bonum videlicet pro malis restituendo . solutis facinorum repagulis . baptismatis regeneratione piando . crucisque gabulum ascendendo . in seculorum fine miserando gloriosa eripuit libertate . Quæ videlicet libertas in totum per apostolos dilat'ata' orbem . domini annuente clementia ad Uuest Seaxan sancto predicante Birino directa est . Prefatus equidem pontifex primo regem . Cynegisl . Deinde . Cynewealh . nuncupatum . fidei rudimentis imbutum . baptismatis fonte regeneravit . Qui videlicet rex æcclesiam Uuintonia ilico pulchræ edidit . reverendeque trinatati ac individuæ unitati . necnon beato Petro apostolorum principi . ejusque co apostolo Paulo dedicare fecit . cathedramque episcopalem inibi constituens . bonis a Deo sibi collatis locupletans uberrimæ ditavit . Inde itaque primum copiosa fidei seges paulatim pereunte gentilitatis lolio baptismatis lavacro irrigata . pu'l'lulans secrevit . Quæ domini gratia per totam occidentalem Saxoniam æcclesiæ cultoribus sata granaria domini multiplici reditu repplendo . usque in hodiernum diem incessabiliter accumulat . Huic ego Eadgar . tocius Brittanniæ basileus ejusdem lætæ segetis Christi annuente clementia occa exuberans . primitias Christianæ dapsilitatis a predicto Cynewalhho . humani generis redemptori oblatas . et A Ceadwalla rege successionis tempore hereditaria consolidatas cartula . et a quibusdam predecessoribus meis injuste moderno ablatas tempore . ob animæ meæ remedium regnique nostri prosperitatem . predictæ Uuintoniensi æcclesiæ humillima reddo devotione . C . scilicet mansas loco qui celebri æt Duntune nuncupatur onomate adque . XXX . in Uecta insula quæ noto Etdre∂ecumb appellantur vocabulo . cum omnibus utensilibus pratis videlicet silvis salinariis capturis molendinis et omnibus commodis huic ruri pertinentibus reverende trinitati predictisque ejus apostolis satisfaciendo restituens . Identidem suburbana ejusdem precipuæ civitatis Cyltancumb videlicet cum suis appendiciis benignissime renovare cupiens eadem dito libertate qua a rege uti dicam primogenito ejusdem æcclesiæ neophito . ad usum presulis eidemque loco subjectæ familiæ a catholicis priscis ditatum perhibetur temporibus . Pastus igitur predictæ familiæ nullatenus presumptuose minuatur . sed fideliter ut olim constitutum fuerat a presule dispensando largiatur . Dignum itaque saluberrimo optimatum meorum utens consilio nostræ mentis duxi archano ut nostræ occidentalium Saxonum æcclesiæ capud nostræque religionis exordium nullatenus 'aliqua' suæ portionis privaretur substantia . sed redintegrata ad liquidum cuncta clarescerent . ut nobis et presentis vitæ jocunda prosperitas . et futuræ æternæ beatitudinis meritum multiplici fænore fiducialiter eveniret . Christo largiente qui cum patre et spiritu sancto cuncta gubernat quæ condidit . Supra dictæ igitur au'g'mentum æcclesiæ dum nostre fit prosperitatis supplementum . nostre religionis exordiam restaurare cupiens . novis quidem cartulis ejus territoria partim per incuriam veterano usu deleta Adelvvoldo presule humiliter obtinente in hoc presenti sinthamate distinctis locis semotim non solum ea quæ iniqua ante abstracta rapina a me restituta sunt . sed etiam illa quæ olim a predecessoribus meis æternæ trinitati concessa fuerant . pro animæ meæ redemptione et regni nostri prosperitate renovare jubeo . Hoc etenim in nomine Jhesu Christi ejusque genitricis semperque virginis Mariæ et beati Petri apostolorum principis omniumque sanctorum subnixus precipio ut nemo successorum meorum hoc nostrum decretum restaurationemque possesionum æcclesiastici ruris violare vel minuere instinctu demonis presumens audeat . Qui autem hoc nostrum decretum libertatemque juris æcclesiastici augere munifica voluerit dapsilitate . augeat omnipotens dominus ejus et vitam et prosperitatem hic et in futuro seculo . ruantque adversarii cuncti ante faciem ejus terrore domini velociter prostrati . robustusque victor Christi suffragante gratia semper sui cursus stadio persistens vigeat . omnisque ejus successura posteritas pollens perpetuo proficiat . Qui vero audax presumptor ausu temerario hpilargiria seductus violare minuereve temptaverit . deleatur ejus nomen de libro vitæ . ac per beati Petri apostolorum principis regnique celorum clavigeri auctoritatem . paradysi januis eliminatus . eternis barathri incendiis jugiter ustulatus . Acharonte putido torridoque suffocatus cum Juda Christi proditore ejusque complicibus perenni calamitate jugi'que' miseria a Deo et omnibus sanctis justo dampnatus puniatur judicio . nisi satisfactione congrua restituerit . quod in Christi possessione minuere presumpsit .