Show all data

• Metadata

  Old Text

  • + In nomine sanctae et indiuiduae trinitatis. Propter eos qui iusticiam dei contemnunt et suam uolunt constituere, quoniam iusticiae dei non sunt obiecti, procurandum est hiis qui aecclesiarum dei priuilegia constituunt ut multiplices cartas et multitudinem testium atque maledictionum congerant, quibus, etsi non semper tamen aliquotiens, pessimorum hominum impia, proteruia, et perniciosa praesumptio tutius proteratur, retundatur, ac reuerberetur, necnon fortissimo defensionis robore funditus eradicetur. Quapropter ego Eadwardus gratia dei Anglorum rex, notum facio omnibus futuris post me saeculi generationibus quoniam praecepto Leonis papae pro poenitentia et remissione peccatorum meorum, renouaui et melioraui basilicam sancti Petri, quae sita est prope moenia principalis Anglorum urbis Londoniae et ab occidentali ora eiusdem urbis dicitur Westmonasterium, quae aedificata quidem fuerat antiquitus sub Melito Londoniae primo episcopo socio et contemporaneo sancti Augustini primi Cantuariensis archiepiscopi et per ipsum beatum Petrum angelico famulante seruitio, sanctae crucis impressione et sacri crismatis perunctione dedicata; sed per frequentes incursiones barbarorum et maxime Danorum, qui patre meo Æ∂elredo uiuente irruptionem in Angliam fecerant, et eo mortuo, cum fratre meo Eadmundo dimidium regnum sub amicitiarum pactione tenuerant, fratremque meum alium Ælfredum miserabiliter interemptum enecauerant, neglecta et penitus destructa uidebatur. Cum ergo renouassem eam et multa priuilegia regiae potestatis et apostolicae auctoritatis per beatum Leonem papam in ea constituissem, defuncto ipso Leone et confirmato in eius loco Nicholao, placuit mihi renouare, meliorare, et confirmare consuetudines et donationes pecuniarum quas antecessores mei reges sancto Petro instituerant propter summam deuotionem quam habuit semper Anglorum gens erga eum et eius uicarios. Itaque propter hoc negotium et alia quamplura legatos misi Romam, episcopum unum Ealdredum et duos electos ad ordinandos episcopos Ghysonem scilicet et Walterum, ut a domino papa sacrarentur. Uenientes autem Romam ab apostolico Nicholao honore quo decebat sunt suscepti, inuenerunt ibi ad synodum congregatam multitudinem magnam episcoporum, abbatum, monachorum, clericorum, caeterorumque fidelium; cumque audiente synodo suae legationis causam perorarent, huius summam epistolae domino papae obtulerunt. 'Summo uniuersalis aecclesiae patri Nicholao, Eadwardus gratia dei Anglorum rex debitam subiectionem et omnimodum seruitium. Glorificamus deum quia curam habet suae electae aecclesiae quoniam in loco boni praedecessoris uos optimum successorem constituit, quapropter iustum iudicamus apud uos uelut ad solidam petram acuere et probare omnes bonas intentiones nostras, et uestram notitiam atque societatem in bono habere, quatinus eas donationes et priuilegia quae obtinuimus apud praedecessorem uestrum renouetis et augetis nobis, uidelicet ut quod ille iniunxit nobis sub nomine obedientiae ac poenitenciae propter uotum quod uoueram ire Romam, et in remissionem omnium peccatorum meorum construere coenobium monachorum in honore apostoli Petri, ratum faciatis, et priuilegia possessionum et dignitatum eiusdem loci confirmetis, renouetis, atque augeatis, et imperpetuum immutabilia stare decernatis. Ego quoque pro modulo meo augeo et confirmo donationes et consuetudines pecuniarum quas habet sanctus Petrus in Anglia, et ipsas pecunias collectas cum regalibus donis mitto uobis ut oretis pro me et pro pace regni mei, et continuam ac sollempnem memoriam haberi instituatis tocius gentis Anglorum coram corporibus sanctorum apostolorum. Ualete.' Hiis igitur litteris a summo pontifice susceptis, cum foeliciter ad uotum suum omnibus pactis a Roma redirent, consulente sancta synodo, transmissam a domino papa mihi detulerunt epistolam. 'Nicholaus episcopus, seruus seruorum dei, gloriosissimo ac piissimo omnique honore dignissimo spirituali quoque filio nostro Eadwardo Anglorum regi uisitationem omnimodam, salutem mellifluam, et benedictionem apostolicam. Omnipotenti deo referimus grates qui uestram prudentissimam excellentiam in omnibus ornauit ac decorauit erga beatum Petrum apostolorum principem et nobiscum habere dilectionem et in omnibus apostolicis consentire censuris, literas igitur uestrae nobilitati transmittimus et per eas societatem sanctorum apostolorum et nostram uobis damus, orantes misericordiam illius qui est dominus omnium et rex super omnia solus, ut ipse uos participem faciat ex omnibus si qua sunt coram deo bonis operibus nostris, et fratres nos ac socios in sua dilectione constituat in omni tempore amplius, ac non minorem partem nostri obsequii uobis reconsignet in suo regno quam nobismet ipsis prouenire optamus. Erimus etiam deinceps pro uobis sine dubio orantes assidue ut ipse deus uobis subiiciat hostes et inimicos qui contra uos uoluerint surgere, et confirmet uos in paterno solio et propria haereditate, ac beatus Petrus sit uobis custos et adiutor semper in omni tribulatione. Claret enim Anglorum reges pro reuerentia et deuotione quam exhibuerunt beato Petro gloria et honore floruisse, ac ipsius patrocinio famosos triumphos obtinuisse, cuius beati apostoli meritis uestro desiderio et uoluntati omnipotens deus praestet effectum, et confirmet uobis paterni regni imperium et tribuat pacis incrementum, et post praesentis uitae decursum perducat ad aeternum, et post praesentis uitae decursum perducat ad aeternum permanentis gloriae imperium. Renouamus ergo et confirmamus et augemus uobis priuilegia uestra; scilicet ut absoluti sitis ab illo uoto quod timebatis, et ab omnibus aliis peccatis et iniquitatibus uestris, auctoritate illius qui me licet indignum suae sanctae sedi praeesse uoluit. Praeterea illi loco quem sub nomine sanctae poenitentiae construendum et meliorandum suscepistis, quoniam ut fertur primam antiquitus consecrationem a beato Petro accepit, cuius licet indigni uicarii simus, et quia regia antiquitus sedes est, ex auctoritate dei et sanctorum apostolorum atque huius Romanae sedis et nostra concedimus, permittimus, et solidissime confirmamus ut amplius imperpetuum regiae constitutionis et consecrationis locus sit, atque repositorium regalium insignium, et habitatio perpetua monachorum, qui nulli omnino personae nisi regi subdantur, habeantque potestatem secundum regulam sancti Benedicti per successiones eligere ex se idoneos abbates, neque introducatur per uiolentiam extranea persona nisi quem concors congregatio sibi praeesse elegerit. Absoluimus etiam illum locum ab omni seruitio et dominatione episcopali, ut nullus episcopus illuc introeat ordinaturus aut praecepturus aliquid nisi ex petitione et consensu abbatis et monachorum, et habeat idem locus liberum praecinctum id est ambitum et coemeterium mortuorum circa se absque episcopali uel cuiuscunque respectu uel exactione, et omnia quae ad libertatem et exaltationem illius loci ad honorem dei pertinentia per nostram auctoritatem accedere possunt hilari et promptissima uoluntate concedimus. Possessiones autem quas antiqui reges seu quicunque alii homines uos quoque ac uestri barones ad eundem locum contulistis, et cartas quae ex eis factae sunt, diuina et nostra auctoritate roboramus et ratas ac stabiles esse decernimus, et infractores earum uel inuasores aut diminutores aut dispersores, uenditores etiam, aeterna maledictione cum Iuda proditore dampnamus, ut non habeant partem in beata resurrectione, sed a beato Petro se iudicandos sciant quando sedebit cum suis coapostolis iudicans .xii. tribus Israel. Uobis uero et posteris uestris regibus committimus aduocationem et tuitionem eiusdem loci et omnium tocius Angliae aecclesiarum, ut uice nostra cum consilio episcoporum et abbatum constituatis ubique quae iusta sunt, scientes pro hoc uos recepturos dignam mercedem ab eo cuius regnum et imperium nec desinet nec minuetur in saeculum. Ualete.' Hanc igitur epistolam apostolici priuilegii placuit inserere huic nostrae confirmationi ut secundum quod sancto Leoni prius placuerat michique praeceperat, concordante ad hoc successore eius Nicholao et eadem aut maiora mihi praecipiente, sciant omnes futurae generationes, me uoti praedicti absolutione, peccatorumque meorum omnium remissione, et aeternae uitae remuneratione, pro animabus regum tam successorum quam praedecessorum meorum et omnium parentum meorum, et pro pace et stabilitate regni mei et prosperitate totius Anglorum populi, loco illi omnimodam libertatem quantum ad potestatem terrenam concessisse et quod illi de aecclesiastica hoc de regia libertate statuo. Eius igitur amoris stimulo et fide plenissima ac deuotissima suffultus, cuius largiflua miseratione in cathedra regali promotus sum, cum consilio et decreto archiepiscoporum, episcoporum, comitum, aliorumque omnium meorum optimatum, prospiciens hoc ipsum, aecclesiae et habitantibus in ea siue pertinentibus ad eam, utile fore, non solum in praesenti sed etiam in futuro elegi sanctiendum atque perpeti stabilimento ab omnibus confirmandum, ut pro Christi honore et amore et pro reuerentia summi apostolorum principis Petri cuius patrocinio meipsum commisi et pro deuotione et ueneratione sanctarum reliquiarum quas eidem loco contuli, beatorum uidelicet apostolorum, martyrum, confessorum, et uirginum, ut omnipotens dominus per istorum suffragia sanctorum depulsis cunctis aduersitatibus, cum pacis et honoris sui stabilitate ac perpetuae tranquillitatis sullimatione locum illum custodiat, disponat, et protegat, et pro magnifica dignitate siue regali excellentia ipsius aecclesiae et pro quiete monachorum ibidem deo famulantium tantus honor eidem aecclesiae habeatur imperpetuum et obseruetur ut neque nos neque successores nostri neque quilibet episcopus nec quicunque de iudiciaria potestate in ipsam sanctam basilicam uel in manentes in ipsa, uel in homines qui cum suis terris uel substanciis qualibetcunque ad ipsam tradere uel deuouere se uoluerint nisi per uoluntatem abbatis et suorum monachorum ullam unquam habeant potestatem. Sed sit haec sancta mater aecclesia peculiaris patroni et nostri domini et magni apostoli ter beati Petri libera et absoluta ab omni inuasione uel inquietudine omnium hominum cuiuscunque ordinis uel potestatis esse uideantur. Praeterea aliud constituo atque imperpetuo confirmo, ut quisque fugitiuorum de quocumque loco, pro quacumque causa, cuiuscunque conditionis sit, ipsum sanctum locum uel praecinctum fugiens eius intrauerit, immunis sit omnino ac plenam libertatem consequatur. Placuit etiam mihi hanc optionis electionem et libertatis donum gratissimo animo et integra uoluntate augere, et priuilegio isto corroborare, et insuper dono meo inuiolabiliter confirmare omnes donationes terrarum uel aecclesiarum aut aliarum rerum quae ibi ab antecessoribus meis regibus seu a quibuscunque ante me donatae sunt, necnon et illas quas uel ego uel optimates mei uel etiam quilibet de ciuibus intra Londoniam donauerant, tam terras quam consuetudines, et omnia iura qualiumcunque causarum in omnibus terris quae uel in Londonia uel in aliis quibuscunque locis praedicto monasterio adiacent uel adiiciendae sunt per gratiam dei. Huic libertati concedo additamentum in qua ut ab omnibus apertius et plenius intelligatur nomina consuetudinum Anglice praecepi ponere, scilicet mundbryche, bur∂bryce, miskenninge, scewinge, lastine, fyrdsocne, flimenafirm∂e, wergelwef, u∂lep, forfange, fyhfange, firdwite, fyhtwite, wardwite, hangwite, hamsocne, forstal, infangene∂ef, saka, socna, toll et team, aliasque omnes leges et consuetudines quae ad me pertinent. Renouaui etiam priuilegia antiquorum regum et ex nomine sanctae trinitatis et omnium sanctorum nostra etiam regia auctoritate, cum consensu atque consultu primatum meorum, interdixi et cartam in praesentia mea fieri iussi, ut nullus unquam succedentium regum, episcoporum, principum, comitum, uicecomitum, procuratorum, seu aliorum regum clientium, uel alia quaelibet magna uel parua persona, pastum, censum, uel impensionem, castrorum uel pontium reaedificationem, xennia, seu munuscula, uel aliud quidlibet ab aecclesia illa uel a terri ad eandem pertinentibus, per uim aut per consuetudinem exigat, non opera, non tributa, uel expeditiones, ad se trahat, sed exclusa penitus exactione uel angaria cunctarum consuetudinum omnia sicut in manu mea habueram, melius, plenius, et liberius, ita cum omnimoda libertate sint concessa eidem aecclesiae, in terra et in aqua, in urbe et extra, in domo et extra, in uilla et extra, in uia et extra, in placito, in soka et saka, in theloneo, in furis apprehensione et emissione, in sanguinis effusione, in campis et siluis, in pratis, in pascuis, in aquis, in piscariis, in molendinis, in omnibus suis appendiciis, quatinus ipsa religiosa concio pro remedio animae meae et omnium benefactorum eiusdem aecclesiae peruigiles persoluat deprecationes, et more sapientium uirginum oleum bonae actionis seruans, sub habitu religionis Christo domino et eius beato apostolo Petro indefesse deseruiat. Si quis autem contra hanc praeceptionis et auctoritatis nostrae paginam senserit, quicunque ille fuerit, cuiuscunque nominis et honoris, aetatis et potestatis, gradus et ordinis, et eam uel in magno uel in minimo infringere uoluerit, et alios ad hoc condixerit, unusquisque pro se libras quinque partibus sancti Petri persoluat, et quicquid exinde fiscus noster ad partem nostram separare poterat in luminaribus uel stipendiis monachorum seu et elemosinas pauperum ipsius monasterii perenniter per nostra oracula ad integrum sit concessum atque indultum. Hanc igitur cartam meae donationis et libertatis in die dedicationis praedictae aecclesiae recitari iussi coram episcopis, abbatibus, comitibus, et omnibus optimatibus Angliae, omnique populo audiente et uidente, et secundum apostolici Leonis eiusque successoris Nicholai constitutum, excommunicari feci eos qui decretum nostrum infringerent uel infringi permitterent, quantum in ipsis esset. Quisquis autem successorum meorum hanc donationis libertatem firmiter atque inuiolabiliter custodierit, aeterna coronetur claritate, coelestisque regni plena perfruatur foelicitate. Si quis uero, quod absit, eam destruere uoluerit, uel huius nostri decreti contradictor, conuulsor, et temerator extiterit, cum Iuda proditore aeterno anathemati subiaceat, nisi deo et beato suo apostolo Petro digna poenitentia satisfecerit. Ut ergo haec auctoritas nostris et futuris temporibus circa ipsum sanctum locum perenniter firma et inuiolata permaneat, uel per omnia tempora illaesa custodiatur atque conseruetur et ab omnibus optimatibus nostris et iudicibus publicis et priuatis melius ac certius credatur, manus nostrae superscriptionibus subter eam decreuimus roborare, et idoneos testes annotare, atque sigillo nostro iussimus sigillare. + Ego Eadwardus dei gratia Anglorum rex hoc priuilegium iussi componere et compositum cum signo dominicae crucis confirmando impressi. + Ego Eadgy∂a regina omni alacritate mentis hoc corroboraui. + Ego Stigandus sanctae metropolis aecclesiae Cantuariensis episcopus confirmaui. + Ego Ealdredus archiepiscopus Eboracensis aecclesiae consignaui. + Ego Willielmus episcopus Londoniensis aecclesiae ad omnia suprascripta consentiens subscripsi. + Ego Heremannus episcopus consensi et subscripsi. + Ego Wlfwinus episcopus consensi et subscripsi. + Ego Walterus episcopus consensi et subscripsi. + Ego Leofricus episcopus consensi et subscripsi. + Ego Giso episcopus consensi et subscripsi. + Ego Wlstanus episcopus consensi et subscripsi. + Ego Siwardus episcopus consensi et subscripsi. + Ego Godwinus episcopus consensi et subscripsi. + Ego Ægelsius abbas consensi et subscripsi. + Ego Eadwinus abbas consensi et subscripsi. + Ego Ægelwius abbas consensi et subscripsi. + Ego Leofricus abbas consensi et subscripsi. + Ego Baldewinus abbas consensi et subscripsi. + Ego Wlfwoldus abbas consensi et subscripsi. + Ego Eadmundus abbas. + Ego Reinbaldus regis cancellarius relegi et sigillaui. + Ego Osbernus regis capellanus. + Ego Petrus regis capellanus. + Ego Rodbertus regis capellanus. + Ego Haroldus dux. + Ego Eadwinus comes. + Ego Gir∂ comes. + Ego Leoffwinus comes. + Ego Markerus comes. + Ego Esgarus minister. + Ego Bondius minister. + Ego Radulphus minister. + Ego Rodbertus minister. + Ego Eadno∂us minister. + Ego Ægelno∂us minister. + Ego Wygodus minister. + Ego Wlfricus miles. + Ego Siwardus miles. + Ego Godricus miles. + Ego Colo miles. + Ego Wlfwardus miles. Omnes consentientes subscripsimus. Stabilita apud Westmonasterium .v. kalendarum Ianuarii die sanctorum innocentium anno dominicae incarnationis .m.lxvi. indictione .iii. anno regni Eadwardi, nobilissimi et clementissimi regis, uigesimo quinto. + Ego Ælfgeatus notarius ad uicem Reinbaldi regiae dignitatis cancellarii hoc priuilegium scripsi et subscripsi in dei nomine foeliciter. Amen.