Show all data

• Metadata

  Text

  • Altitroni moderatoris imperio triuiatim instruimur, ut illi oppido subiecti suppeditantes famulemur qui totius mundi fabricam miro ineffabilique serie disponens microcosmum, Adam uidelicet, tandem quadriformi plasmatum materia almo ad sui similitudinem instinctum spiramine uniuersis que in infimis formauerat, uno probandi causa, excepto uetitoque preficiens, paradisiace amenitatis iocunditate, colaterana Eua scilicet comite, decentissime collocauit. Laruarica pro dolor seductus cauillatione, uersipellis suasibilisque tergiuersatione uiraginis pellectus, anathematis alogia ambro pomum momordit uetitum et, sibi ac posteris in hoc erumnoso deiectus seculo, letum promeruit perpetuum. Uaticinantibus siquidem prophetis et celitus superni regis diuturna clandestino presagia dogmate promentibus, nitide orthodoxis eulogium ex supernis deferens, non ut Iudeorum sediciosa elingue fatetur loquacitas, sed priscorum atque modernorum lepidissimam ambiens facundiam, Arrianas Sabellianasque proterendo nenias anagogico infrustrans famule nosque ab obtunsi cecitate umbraminis ad supernorum alacrimoniam patrimoniorum aduocans, angelis supernis elapsus liminibus in aurem intemerate uirginis ut euuangelica promulgant famina stupenda cecinnisse uidetur carmina, cui ecclesia tota uidelicet catholica consona uoce altiboando proclamat, 'Beata es uirgo Maria que credidisti, perficientur in te que dicta sunt tibi a Domino'. Mirum dictu incarnatur uerbum et incorporatur, scilicet illud de quo euuangelista supereminens uniuersorum altitudine sensuum inquit, 'In principio erat uerbum et uerbum erat apud Deum et Deus erat uerbum', et reliqua. Qua uidelicet sumpta de uirgine incarnatione antique uirginis facinus demitur et cunctis mulieribus nitidis precluens taumatibus decus irrogatur. Intacta igitur redolente Christi diuinitate passaque ipsius humanitate libertas addictis clementer contigit seruulis. Hinc ego EADGAR altitrono amminiculante Anglorum ceterarumque gentium in circuitu triuiatim persistentium basileus, ut huius libertatis altitroni moderatoris clementia merear optinere consortium, rura que olim a predecessoribus nostris largita sunt iniuste ab infidelibus quondam abstracta in Gæging, uidelicet .x. mansas, in Gosie .xv., in Weorþe .xxx., in Earmundesleah .v., Abbandunensie ecclesie restituens, Domino nostro eiusque genitrici Marie ad usum monachorum inibi degentium eterna largitus sum hereditate. Gratuita itidem Domini gratia instinctus, monachis prefato in Abbendunensi monasterio regulariter degentibus monastici eternam priuilegii ut predecessores nostri concedo libertatem, quatenus post decessum Æþeluuoldi abbatis egregii, cuius temporibus hec libertatis restauratio Christo suffragante concessa est, quem sibi uniuersa prefati cenobii congregatio apto elegerit consilio secundum regularia beati Benedicti instituta, abbatem iuste ex eodem fratrum cuneo eligens constituat. Huius priuilegii libertas deinceps usu perpetuo a cunctis teneatur catholicis, nec extraneorum quispiam tirannica fretus contumatia in predicto monasterio ius arripiens exerceat potestatis, sed eiusdem cenobii collegium perpetue ut predixi libertatis glorietur priuilegio. Sit autem prefatum monasterium omni terrene seruitutis eodem tenore liberum, quo a predecessoribus nostri catholicis, a sancto Leone uidelicet papa et Coenulfo rege catholico, uetusto continetur priuilegio, Rethuno abbate optinente, solutum. Agri equidem ad usus monachorum Domino nostro Iesu Christo eiusque genitrici Marie priscis modernisque temporibus a regibus et religiosis utriusque sexus hominibus et a me ipso meoque patruo Eadredo rege fidelissimo restituendo iure concessi sunt eiusdem perpetualiter sint libertatis. Nam rex prefatus rus quod Abbandun nuncupatur, quod rex Ceaduualla Domino nostro eiusque genitrici Marie priscis temporibus deuoto concesserat animo, in quo predecessores nostri diabolica decepti auaritia, edificium regale sibi iniuste construxerant, ecclesie Dei restituens, interdixit ut regum nemo inibi pastum requireret nec edificium in sempiternum construeret. Quod ego EADGAR Anglorum basileus, optimatum meorum usus consilio, tam meis quam meorum successorum temporibus fixum in nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti fieri in eternum precipio. Tempore siquidem quo rura que Domino deuoto concessi animo iniuste a sancta Dei ecclesia ablata fuerant, perfide quique nouas sibi hereditarias kartas usurpantes ediderunt, sed in Patris et Filii et Spiritus Sancti nomine precipimus ut catholicorum nemo easdem recipiat, sed a cunctis repudiate fidelibus in anathemate deputentur, ueteri iugiter uigente priuilegio. Siquis uero tam epylempticus philargirie seductus amentia quod non optamus hanc nostre munificentie dapsilitatem ausu temerario infringere temptauerit, sit ipse alienatus a consortio sancte Dei ecclesie necnon et a participatione sacrosancti corporis et sanguinis Iesu Christi filii Dei per quem totus terrarum orbis ab antiquo humani generis inimico liberatus est et cum Iuda Christi proditore sinistra in parte deputatus, nisi prius hic digna satisfactione humilis penituerit quod contra sanctam Dei ecclesiam rebellis agere presumpsit, nec in uita hac practica ueniam nec in theorica requiem apostata obtineat ullam, sed eternis baratri incendiis trusus iugiter miserrimus crucietur. Þis sind þa land gemæra to Gaing. Ærest of lillan hlæwes crundele middeweardan to loddere beorge, þonon to grenan hlince westewardan, of þan hlince to earnes dune westwærde, þonon to holan dic eastwærde, 7lang þære dic twa furlang norþweard, þonon east be heafdan twa furlang, 7lang fura on þone lytlan wyl, 7lang wylles on Lacing broc, 7lang broces eft on Gæing broc, 7lang broces on þa æwylma, þonon 7lang hearpaþes on frigedæges treow, of þan treowe 7lang weter dene west to þære deopan dene, of þære dene to þan readan stane, of þæn stane eft on lillan hlæwes crundele. Þis sind þa land gemæra to Gosige. Ærest on þa mærdic estwærde þæt innan Tealeburnan, 7lang Tealeburnan þæt innan Eoccen, 7lang Eoccen þæt innan þa mær dic, of þa mær dic þæt innan þa furh, of þa furh þæt innan þæt riþig, of þam riþige þæt innan Land broc, 7lang Land broces forð on buten þone ham, eft on þa mær dic estewearde. Þis sind þa land gemære to Wyrþe. Ærest of Eoccen on þa gemær lace, 7lang lace be westan Cearna graf be þan andheafdan to eadulfes pytte, þonon 7lang slædes to þan heafod æcere norþeweardon, þonon ondlang æceres to þan andheafdan, þæt to þan hæþnan byrgelse on þa ealdan dic, 7lang dic to þæn port wege, þonne on þa deopan furh, þonne on þa stan bricge on Temese, ondlang Temese to þam þorn stybbe æt Cingtuninga gemære, þonne to þan hæþan byrgelese, þonne on þa mærdic be eastan ælfsiges cotan, 7lang dic a to þan pæþe, þonne ofer þonne mor on þa heafda, þæt on þone wænweg, 7lang weges to þæm þorn stybbe wið þone weg, þonne on Eoccen on þæt mor slæde estwærde, 7long Eoccen þæt eft on þa mær lace. Þis sind þa land gemæra to Earmundeslea. Ærest of Sandforda on þa fulan lace, 7lang þæs gemær hagan ut to þan coten, þonan 7lang gemæres on hæsel dic, 7lang stræte ut on styrian pol, 7lang þære dic east to Wasan, þonon on Hrocan leage norþewærde, 7lang dic on ufewearde hæg dune, up on snoddes hylle ufewearde to þan haran stane, þonon to þæn ealdan wulfhagan, þonon 7lang slædes þæt to Læces forda, þonon 7lang Lucringes eft on Sandford. Anno dominice incarnationis dcccclviii., indictione secunda, scripta est huius munificentie singrapha, his testibus consentientibus quorum inferius nomina secundum uniuscuiusque dignitatem utriusque ordinis decusatim Domino disponente karaxantur. + Ego Eadgar Britannie Anglorum monarcus hoc taumate agie crucis roboraui. + Ego Dunstanus Dorobornensis ecclesie archiepiscopus eiusdem regis beniuolentiam consensi. + Ego Oscytel Eboracensis basilice primas insegnis hoc donum regale confirmaui. + Ego Osulf presul canonica subscriptione manu propria hilaris subscripsi. + Ego Bryhtelm plebi Dei famulus iubente rege signum sancte crucis letus impressi. + Ego Adulf pontifex testudinem agie crucis intrepidus hoc donum corroboraui. + Ego Alfuuold antistes tropheum sancte crucis hanc regis donationem consolidaui. + Ego Æþelstan legis Dei catascopus hoc eulogium propria manu depinxi. + Ego Daniel speculator commissarum plebum letabundus fore consensi. + Ego Eadgiuu eiusdem regis aua largitionem cum sigillo sancte crucis firmaui. + Ego Æþeluuold abbas Abbendunensis cenobii hoc sintagma triumphans dictaui. + Ego Alfuuold Domino concedente abbas huic dapsilitati assensum prebui. + Ego Ealdred Christo allubescente abbas crucis modum gaudens imposui. + Ego Ælfere dux. + Ego Ælfheah dux. + Ego Æþelstan dux. + Ego Æþelwold dux. + Ego Brihtnod dux. + Ego Eadmund dux. + Ego Æþelmund dux. + Ego Ælfgar minister. + Ego Ælfuuine minister. + Ego Brihferð minister. + Ego Æþelsige minister. + Ego Osuuig minister. + Ego Eadric minister. + Ego Osuuard minister. + Ego Osulf minister. + Ego Uulfgar minister. + Ego Uulfhere minister. + Ego Æþelsige minister. + Ego Ælfsige minister. + Ego Uulfhelm minister. + Ego Ælfsige minister. + Ego Ælfred minister. + Ego Ealdred minister. + Ego Æþelsige minister. + Ego Ælfheah minister. + Ego Ælfuuine minister. + Ego Aþeluuine minister. + Ego Ealdred minister. + Ego Leuing minister. + Ego Ælfwig minister. + Ego Ælfuuine minister. + Ego Æþeluueard minister. + Ego Æþelferð minister. + Ego Ælfric minister. + Ego Uulfric minister. + Ego Cyneric minister. + Ego Uuih\t/sige minister. + Ego Eanulf minister. + Ego Leofa minister. + Ego Ælfnoð minister. + Ego Alfuuold minister. + Ego Ælfric minister. + Ego Uulfric minister. + Ego Ceoleah minister. + Ego Brihtric minister. + Ego Alfuuold minister. + Ego Aþeluuold minister. + Ego Eaduuig minister. + Ego Ordgar minister. + Ego Ælfmær minister. + Ego Æþelferð minister. + Ego Ordnoð minister. + Ego Orduuald minister. + Ego Osmær minister. + Ego Lefing minister. + Ego Ælfsige minister. + Ego Æþeric minister. + Ego Byrhtelm minister. + Ego Ælfuueard minister. + Ego Eadric minister. + Ego Brihtuuald minister. + Ego Æðelferð minister. + Ego Æþeluueard minister. + Ego Eadulf minister. + Ego Sigelm minister. + Ego Æþelm minister. + Ego Eadric minister.
• Metadata

  Old Text

  • C. BL Cotton Claudius C. ix, 117v-118r: copy, s. xii Rubric: Priuilegium Edgari regis de Abbendona. C*. BL Cotton Claudius C. ix, 196v-197r, 198v: copy of bounds, s. xii D. BL Cotton Claudius B. vi, 63r-65v: copy, s. xiii Rubric: Priuilegium Edgari regis. Altitroni moderatoris imperio triuiatim instruimur, ut illi oppido subiecti suppeditantes famulemur qui totius mundi fabricam miro ineffabilique serie disponens microcosmum, Adam uidelicet, tandem quadriformi plasmatum materia almo ad sui similitudinem instinctum spiramine uniuersis que in infimis formauerat, uno probandi causa, excepto uetito proficiens paradisiace amenitatis iocunditate colaterana Eua scilicet comite decentissime collocauit. Laruarica pro dolor seductus cauillatione, uersipellis suasibilisque tergiuersatione uiraginis pellectus, anathematis alogia ambro pomum momordit uetitum et sibi ac posteris in hoc erumnoso deiectus seculo letum promeruit perpetuum. Uaticinantibus siquidem prophetis et celitus superni regis diuturna clandestino presagia dogmate promentibus nitide orthodoxis eulogium ex supernis deferens, non ut Iudeorum seditiosa elingue fatetur loquacitas sed priscorum atque modernorum lepidissimam ambiens facundiam, Arrianas Sabellianasque proterendo nenias anagogico infrustrans famule nosque ab obtunsi cecitate umbraminis ad supernorum alacrimoniam patrimoniorum aduocans, angelis supernis elapsus liminibus in aurem intemerate uirginis ut euuangelica promulgant famina stupenda cecinnisse uidetur carmina, cui ecclesia tota uidelicet catholica consona uoce altiboando proclamat, 'Beata es uirgo Maria que credidisti, perficientur in te que dicta sunt tibi a Domino. Mirum dictu incarnatur uerbum et incorporatur scilicet illud de quo euuangelista supereminens uniuersorum altitudine sensuum inquit, 'In principio erat uerbum et uerbum erat apud Deum et Deus erat uerbum, et reliqua'. Qua uidelicet sumpta de uirgine incarnatione antique uirginis facinus demitur et cunctis mulieribus nitidis precluens taumatibus decus irrogatur. Intacta igitur redolente Christi diuinitate passaque ipsius humanitate libertas addictis clementer contigit seruulis. Hinc ego Eadgar altitrono ammiculante Anglorum ceterarumque gentium in circuitu triuiatim persistentium basileus, ut huius libertatis altitroni moderatoris clementia merear optinere consortium, rura que olim a predecessoribus nostris largita sunt iniuste ab infidelibus quondam abstracta in Gæging, uidelicet .x. mansas, in Gosige .xv., in Weorˇe .xxx. ,in Earmundesleah .v., Abbandunensie ecclesie restituens Domino nostro eiusque genitrici Marie ad usum monachorum inibi degentium eterna largitus sum hereditate. Gratuita itidem Domini gratia instinctus, monachis prefato Abbendunensi monasterio regulariter degentibus monastici eternam priuilegii ut predecessores nostri concedo libertatem, quatenus post decessum Æˇeluuoldi abbatis egregii cuius temporibus hec libertatis restauratio Christo suffragante concessa est quem sibi uniuersa prefati cenobii congregatio apto elegerit consilio secundum regularia beati Benedicti instituta abbatem iuste ex eodem fratrum cuneo eligens constituat. Huius hpriuilegii libertas deinceps usu perpetuo a cunctis teneatur catholicis nec extraneorum quispiam tirannica fretus contumatia in predicto monasterio ius arripiens exerceat potestatis, sed eiusdem cenobii collegium perpetue ut predixi libertatis glorietur priuilegio. Sit autem prefatum monasterium omni terrene seruitutis eodem tenore liberum, quo a predecessoribus nostri catholicis a sancto Leone uidelicet papa et Coenuulfo rege catholico uetusto continetur priuilegio, Rethuno abbate optinente, solutum. Agri equidem ad usus monachorum Domino nostro Iesu Christo eiusque genitrici Marie priscis modernisque temporibus a regibus et religiosis utriusque sexus hominibus et a me ipso meoque patruo Eadredo rege fidelissimo restituendo iure concessi sunt eiusdem perpetualiter sint libertatis. Nam rex prefatus rus quod Abbandun nuncupatur quod rex Ceaduualla Domino nostro eiusque genitrici Marie priscis temporibus deuoto concesserat animo, in quo predecessores nostri diabolica decepti auaritia edificium regale sibi iniuste construxerant, ecclesie Dei restituens, interdixit ut regum nemo inibi pastum requireret nec edificium in sempiternum construeret. Quod ego Eadgar Anglorum basileus optimatum meorum usus consilio tam meis quam meorum successorum temporibus fixum in nomine patri et filii et spiritus sancti fieri in eternum precipio. Tempore siquidem quo rura que Domino deuoto concessi animo iniuste a sancta Dei ecclesia ablata fuerant, perfide quique nouas sibi hereditarias kartas usurpantes ediderunt sed in patris et filii et spiritus sancti nomine precipimus ut catholicorum nemo easdem recipiat sed a cunctis repudiate fidelibus in anathemate deputentur, ueteri iugiter uigente priuilegio. Si quis uero tam epylempticus philargirie seductus amentia quod non optamus hanc nostre munificentie dapsilitatem ausu temerario infringere temptauerit, sit ipse alienatus a consortio sancte Dei ecclesie necnon et a participatione sacrosancti corporis et sanguinis Iesu Christi filii Dei per quem totus terrarum orbis ab antiquo humani generis inimico liberatus est et cum Iuda Christi proditore sinistra in parte deputatus, nisi prius hic digna satisfactione humilis penituerit quod contra sanctam Dei ecclesiam rebellis agere presumpsit, nec in uita hac practica ueniam nec in theorica requiem apostata obtineat ullam, sed eternis baratri incendiis trusus iugiter miserrimus crucietur. ˝is sind ˇa land gemæra to Gaing. Ærest of lillan hlæwes crundle middeweardan to loddere beorge, ˇonon to grenan hlince westeweardan, of ˇan hlince to earnes dune westwærde, ˇonon to holan dic eastwærde, 7lang ˇære dic twa furlang norˇweard, ˇonon east be heafdan twa furlang, 7lang fura on ˇone lytlan wyl, 7lang wylles on lacing broc, 7lang broces eft on Gæing broc, 7lang broces on ˇa æwylma, ˇonon 7lang hearpaˇes on frigedæges treow, of ˇan treowe 7lang weterdene west to ˇære deopan dene, of ˇære dene to ˇan readan stane of ˇæn stane eft on lillan hlæwes crundele. ˝is sind ˇa land gemæra to Gosige. Ærest on ˇa mærdic estwærde ˇæt innan tealeburnan, 7lang tealeburnan ˇæt innan Eoccen, 7lang Eoccen ˇæt innan ˇa mærdic, of ˇa mær dic ˇæt innan ˇa furh, of ˇa furh ˇæt innan ˇæt riˇig, of ˇam riˇige ˇ innan Land broc, '7lang' Land broces for∂ on buten ˇone ham, eft on ˇa merdic estewearde. ˝is sind ˇa land gemære to Wyrˇe. Ærest of Eoccen on ˇa gemær lace, 7lang lace be westan cearna graf be ˇan andheafdan to eadulfes pytte, ˇonon 7lang slædes to ˇan heafod æcere norˇeweardon, ˇonon ondlang æceres to ˇan andheafdan, ˇæt to ˇan hæˇnan byrgeles on ˇa ealdan dic, 7lang dic to ˇæn port wege, ˇon' on ˇa deopan furh, ˇonne on ˇa stan bricge on Temese, ondlang Temese to ˇa' ˇorn stybbe æt Cingtuninga gemære, ˇonne to ˇan hæ∂enan byrgelese, ˇonne on ˇa meardic be eastan ælfsiges cotan, 7lang dic a to ˇan pæˇe, ˇonne ofer ˇonne mor on ˇa heafda, ˇæt on ˇone wænweg, 7lang weges to ˇone ˇorn stybbe wi∂ ˇone weg, ˇonne on Eoccen on ˇæt mor slæde estwærde, 7long Eoccen ˇæt eft on ˇa mær lace. ˝is sind ˇa land gemæra to Earmundeslea. Ærest of Sandforda on ˇa fulen lace, 7lang ˇæs gemæ'r' hagan ut to ˇan coten, ˇonan 7lang gemæres on heasel dic, 7lang stræte ut on styrian pol, 7lang ˇære dic east to wasan, ˇonon on Hrocan leage norˇewærde, 7lang dic on ufewearde hæg dune, up on snoddes hylle ufe wearde to ˇan haran stane, ˇonon to ˇæn ealdan wulfhagan, ˇonon 7lang slædes ˇæt 'to' læces forda, ˇonon 7lang lucringes eft on Sandford. Anno dominice incarnationis dcccclviii., indictione secunda, scripta est huius munificentie singrapha, his testibus consentientibus quorum inferius nomina secundum uniuscuiusque dignitatem utriusque ordinis decusatim Domino disponente karaxantur. + Ego Eadgar Britannie Anglorum monarcus hoc taumate agie crucis roboraui. + Ego Dunstanus Dorobornensis ecclesie archiepiscopus eiusdem regis beniuolentiam consensi. + Ego Oscytel Eboracensis basilice primas insegnis hoc donum regale confirmaui. + Ego Osulf presul canonica subscriptione manu propria hilaris subscripsi. + Ego Bryhtelm plebi Dei famulus iubente rege signum sancte crucis letus impressi. + Ego Adulf pontifex testudinem agie crucis intrepidus hoc donum corroboraui. + Ego Alfuuold antistes tropheum sancte crucis hanc regis donationem consolidaui. + Ego Æˇelstan legis Dei catascopus hoc eulogium propria manu depinxi. + Ego Daniel speculator commissarum plebum letabundus fore consensi. + Ego Eadgiuu eiusdem regis aua largitionem cum sigillo sancte crucis firmaui. + Ego Æˇeluuo[l]d abbas Abbendunensis cenobii hoc sintagma triumphans dictaui. + Ego Alfuuold domino concedente abbas huic dapsilitati assensum prebui. + Ego Ealdred Christo allubescente abbas crucis modum gaudens imposui. + Ego Ælfere dux. + Ego Ælfheah dux. + Ego Æˇelstan dux. + Ego [Æ]ˇelwold dux. + Ego Brihtnod dux. + Ego Eadmund dux. + Ego Æˇelmund dux. + Ego Ælfgar minister. + Ego Ælfuuine minister. + Ego Brihfer∂ minister. + Ego Æˇelsige minister. + Ego Osuuig minister. + Ego Eadric minister. + Ego Osuuard minister. + Ego Osulf minister. + Ego Uulfgar minister. + Ego Uulfhere minister. + Ego Æˇelsige minister. + Ego Ælfsige minister. + Ego Uulfhelm minister. + Ego Ælfsige minister. + Ego Ælfred minister. + Ego Ealdred minister. + Ego Æˇelsige minister. + Ego Ælfheah minister. + Ego Ælfuuine minister. + Ego Aˇeluuine minister. + Ego Ealdred minister. + Ego Leuing minister. + Ego Ælfwig minister. + Ego Ælfuuine minister. + Ego Æˇeluueard minister. + Ego Æˇelfer∂ minister. + Ego Ælfric minister. + Ego Uulfric minister. + Ego Cyneric minister. + Ego Uuih't'sige minister. + Ego Eanulf minister. + Ego Leofa minister. + Ego Ælfno∂ minister. + Ego Alfuuold minister. + Ego Ælfric minister. + Ego Uulfric minister. + Ego Ceoleah minister. + Ego Brihtric minister. + Ego Alfuuold minister. + Ego Aˇeluuold minister. + Ego Eaduuig minister. + Ego Ordgar minister. + Ego Ælfmær minister. + Ego Æˇelfer∂ minister. + Ego Ordno∂ minister. + Ego Orduuald minister. + Ego Osmær minister. + Ego Lefing minister. + Ego Ælfsige minister. + Ego Æˇeric minister. + Ego Byrhtelm minister. + Ego Ælfuueard minister. + Ego Eadric minister. + Ego Brihtuuald minister. + Ego Æ∂elfer∂ minister. + Ego Æˇeluueard minister. + Ego Eadulf minister. + Ego Sigelm minister. + Ego Æˇelm minister. + Ego Eadric minister.