Show all data

• Metadata

  Old Text

  • Endorsements: (1) in a hand of late s. xii: Edgari (2) in a hand of late s. xiii: Edgarus Rex (3) in a hand of early s. xiv: Prima carta Regis Edgari de libertatibus et quibusdam possess[ionibus] confirmatur a summis pontif[icibus] Iohanne . Paschali . Eugenio .III. bis Alexandro III. et multis aliis. (4) in a hand of late s. xiv: Dat. anno Domini D.CCCC. mo.LXIX no. Bona. b' . circa medium cum bulla Iohannis pape inserta. Regnante domino nostro Iesu Christo inperpetuum . Aw . Ego Eadgarus dei gratia anglorum rex ; omnibus episcopis . abbatibus . comitibus . uicecomitibus . centenariis . ceterisque agentibus nostris . presentibus scilicet et futuris ; salutem. Dignum et conueniens est clementie principali inter ceteras actiones illud quod ad salutem anime pertinet . et quod pro diuino amore postulatur . pio auditu suscipere . et studiose ad effectum perducere . quatinus de caducis rebus presentis seculi que nunquam sine inquinamento et erumpna possidentur . peccatorum emundatio . et uite eterne securitas adquiratur ; iuxta preceptum domini dicentis . 'date elemosinam ; et omnia munda sunt uobis' . Ergo dando elemosinam iuxta hoc ipsius dictum . oportet nos mercari peccatorum nostrorum emundationem . ut dum ecclesiis Christi impertimur . congrua beneficia . et iustas bonorum uirorum petitiones efficaciter audimus ; retributorem deum ex hoc habere mereamur . Igitur postquam dono dei et paterna successione in regnum anglorum intronizatus 7 confirmatus fui . ubi uidi ecclesias dei tam peccatis exigentibus quam crebris barbarorum irruptionibus dirutas . . et maxime sanctam et apostolicam uitam id . est . monachicum ordinem per omnes regni mei prouincias funditus deperisse ; grauiter dolens . et consilium a sancto spiritu accipiens . Dunstano archiepiscopo . et Aˇelwoldo Wintoniensi episcopo . hoc negotium indixi . ut omnia monasteria que intra terminum totius anglie sita set supra uel infra circumirent ac reedificarent . et possessiones que ad fiscum redacte erant de ipsis monasteriis . uel ab aliis secularibus potestatibus peruase . ubicunque chartis uel testimoniis recognoscerent ; mea auctoritate freti ; ad integrum restituerunt . Et tanquam dicente mihi domino a capite incipe ; inprimis ecclesiam domni et specialis patroni ac protectoris nostri Petri . que sita . est . in loco terribili qui ab incolis Torneie nuncupatur ab occidente scilicet urbis Lundonie . que olim id . est . dominice incarnationis anno .DC.IIII to. beati Ædelberti hortatu primi anglorum regis Christiani . destructo prius 'ibidem' abhominationis templo regum paganorum . a Sæberhto prediuite quoddam subregulo Lundoniensi nepote uidelicet ipsius regis constructa . est ; 7 non ab alio sed ab ipso sancto Petro apostolorum principe in suum ipsius proprium honorem dedicata . dehinc ab Offa et Kenulfo regibus celeberrimis possessionum priuilegiis et uariis ornamentorum speciebus uehementer fuerat ditata ; et in qua sedes regia . et locus etiam consecrationis regum antiquitus erat ; hanc precepi ut studiosius restruerunt . 7 omnes possessiones eius readunarent ; 7 ipse de meis indominicatis terris aliquanta addidi . 7 carthis atque legitimis testibus corroboraui . Deinde succedente tempore concilio habito intra ipsam basilicam presidente me cum filio meo Eadwardo . 7 eodem archiepiscopo uenerabili Dunstano , 7 uniuersis episcopis . 7 baronibus meis . secutus exemplum maiorum meorum renouaui . addidi . 7 corroboraui carthas 7 priuilegia eiusdem loci . 7 ad apostolicam sedem legenda et confirmanda transmisi ; atque legitima concessione in hoc modum astipulata recepi. Iohannes episcopus . urbis Rome seruus [MS seruu 9] seruorum dei . domno excellentissimo Eadgaro filio suo regi anglorum salutem . 7 apostolicam benedictionem. Quia literis tue celsitudinis fili km'e nobis innotuisti de monasterio sancti Petri specialis patroni tui . quod ab antiquis anglie regibus a potestate Lundonice sedis episcopi cum consilio pontificum eiusdem patrie fuerit ereptum ; 7 ab hinc sub regimine regum uel clarissimorum abbatum semper dispositum . 7 postulasti a nobis ut priuilegium episcoporum de eodem monasterio factum . nostro priuilegio immo magis apostolorum principis roboraremus auctoritate ; libentissime secundum tue beniuolentie petitionem facimus. Auctoritate siquidem beati Petri apostolorum principis qui potestatem ligandi atque soluendi a domino accepit . cuiusque nos uicarii existimus ; stabilimus . ut ipse locus regum preceptis et priuilegiis apostolicis fultus . per omnia tempora sine repetitione [MS repetione] cuiuscumque Lundonice urbis episcopi . aut alicuius iudiciarie potestatis . uel cuiuscumque prepotentis hominis cuiusque ordinis ; uel dignitatis sit ; sed semper sicut preoptat et expetit beniuolentia tua ratus futuro tempore permaneat . Venerabiles igitur eiusdem loci fratres , idoneos ex se , uel ex qua uoluerint congregatione abbates siue decanos sibi per successiones eligendi . ex auctoritate huius sancte romane sedis et nostra . sicut postulasti amplius habeant potestatem . et ne impediantur ; apostolica auctoritate prohibemus . neque per uiolentiam extranea persona introducatur . nisi quam omnis concors congregatio elegerit . Preterea illi loco quicquid contuleris . uel collatum . est . uel conferetur . diuina 7 nostra auctoritate roboramus ; priuilegia uero possessionum et dignitatum km'i fratris . nostri uenerabilis Dunstani aliorumque fidelium ibidem indulta . necnon et priuilegia uostra ad honorem dei pertinentia que ibi instituere uolueris gratanti affectu annuimus . confirmamus . 7 confirmando inperpetuum rata inuiolataque stare decernimus . 7 infractores eorum ; æterna maledictione dampnamus . Obseruatores autem huius firmitatis ; gratiam 7 misericordiam a domino consequi mereantur . Causa g i infractionis nostri priuilegii ; ad posteros nostros perueniat . Datur rauenne ; .IX. kl. febr'. Cognoscat go magnitudo seu utilitas uostra quem decernimus 7 inperpetuo mansurum iubemus . atque constituimus ; ut pro reuerentia reliquiarum gloriosissimi apostoli Petri . 7 pro quiete monachorum ibidem deo famulantium honor . 7 laus eidem ecclesie habeatur 7 observetur ; id . est . ut quisquis fugitiuorum pro quolibet scelere ad prefatam basilicam beati apostoli fugiens procinctum eius intrauerit . siue pedes . siue eques . siue de curia regali . siue de ciuitate . seu de uilla . seu cuiuscunque conditionis sit ; quocumque delicto facinoris cuncta nos , uel succedentes reges anglorum uel cuncta alium quemlibet fidelem . sancte ecclesie dei forisfactus sit ; relaxetur . 7 liberetur . 7 uitam atque membra absque ulla contradictione optineat . Preterea interminamur diu'i'na auctoritate 7 nostra . ut neque nos . neque successores nostri . neque quilibet episcopus . uel archiepiscopus . nec quicunque de iudiciaria potestate in ipsam sanctam basilicam , uel immanentes in ipsa . uel in homines qui cum sua substantia uel rebus ad ipsam tradere , uel deuouere se uoluerint ; nisi per uoluntatem abbatis 7 suorum monachorum ullam unquam haberant potestatem . sed sit hec sancta mater ecclesia peculiaris patroni nostri beati Petri apostoli , libera . 7 absoluta ab omni inuasione uel inquietudine omnium hominum cuiuscunque ordinis ; uel potestatis .esse. uideantur . In maneria uero uel curtes prefate basilice ubi 7 ubi in quascunque regiones uel pagos in regno nostro , quicquid a die presenti ipsum monasterium possidere 7 dominari uidetur . uel quod a deum timentibus hominibus per legitima cartharum instrumenta ibidem fuit concessum . uel in antea er'i't additum uel delegatum . nec ad c[a]usas audiendum . nec ad fideiussores tollendos . nec ad freda uel bannos exigendum . 7 ad mansiones uel paratas faciendum . nec ullas redibitiones requirendum ; infra immunitatem sancti Petri ingredi uel requirere quoquo tempore presumu[..]ur sed quicquid exinde fiscus noster exauctare poterat ; omnia 7 ex omnibus pro mercedis nostre augmento . sub integra 7 firmissima immunitate concedimus ad ipsum sanctum locum . 7 inperpetuo confirmamus . Concedo etiam 7 confirmo omnes libertates 7 donationes terrarum que a predictis regibus seu aliis sicut legitur in antiquo telligrapho libertatis ante me donate sunt ; scilicet . Hamme . Winintune . Mordune . Fentune . Aldenham . Bleccenham . Loˇereslege . quas tamen uenerabiliter Dunstanus a me una cum predicto loco emerat . necnon 7 libertates atque emptiones quas idem Dunstanus me concedente ab optimatibus meis mercatus .est. 7 quas etiam coram legitimis testibus sigillo suo 7 anulo episcopali ibidem in usum fratrum prefate ecclesie in perpetuam perstrinxit possessionem . Nos itaque ad laudem nominis domini 7 ad honorem sancti Petri . terras que hic karaxantur ibidem donauimus . Holewelle . Decewrthe . Wattune . Cillingtune . Hec gi supradicta rura cum omnibus ad se pertinentibus . et cum cenobio quod stana uocatur , 7 omnibus sibi pertinentibus scilicet . Tudintun . Halgeford . Feltham . Ecelesford . priscis temporibus ad eandem perhibentur ecclesiam sancti Petri pertinere . sicut legitur ut diximus in antiquo telligrapho libertatis . quam rex Offa illi monasterio contulit . quando ecclesiis per uniuersas regiones anglorum recuperatiua priuilegia a Wlfiredo achiepiscopo hortante scribere iussit . Quod cenobium Stanense . iam olim regulari monachorum examine pollebat . postea uero hostili quadam expeditione fratribus dispersis . solotenus .est. diruta . Hanc itaque eandem libertatem prefate ecclesie sancti Petri principis apostolorum concessi . cui locus predictus . qui templum fuerat dudum apollinis ; dei prouidentia 'nunc' mirabiliter ab ipso clauigero .est. consecratus . ac dedicatus ; quatinus ab omni seculari sit liber . inperpetuum seruitute. Et ne quis presentium uel magis futurorum ambiget que sit illa libertas quam amabiliter 7 firmiter concedo . omnimodis cuncta illius monasterii possessio nullis sit unquam grauata honeribus . nec expeditionis . nec pontis 7 arcis edificamine . nec iuris regalis fragmine . nec furis apprehensione . 7 ut omnia simul comprehendam ; nil debet exsolui . nec regi . nec regis preposito . uel episcopo . uel duci . uel ulli homini . sed omnia debita exsoluant iugiter qui in ipsa damnatione fuerint ad supradictum sanctum locum . secundum quod ordinauerint fratres eiusdem cenobii . Obsecramus etiam omnes successores nostros reges . 7 principes . per sanctam 7 indiuiduam trinitatem . 7 per aduentum iusti iudicis . ut q'm ex munificentia antecessorum nostrorum ipse locus uidetur .esse. ditatus ; nullus episcoporum . uel abbatem aut eorum ordinatores . uel quelibet persona possit quoquo ordine de loco ipso aliquid auferre . aut aliquam potestatem sibi in ipso monasterio usurpare . uel aliquid 'quasi' per commutationis titulum absque uoluntate ipsius congregationis , uel nostrum permissum minuere . aut calices . aut cruces . seu indumenta altaris . uel sacros codices . aurum . argentum . uel qualemcumque speci'em ibidem collatam auferre ; uel alias deferre presumat . Sed liceat ipsi congregationi quod sibi per rectam delegationem collatum .est. perpetim possidere ; 7 pro stabilitate regni nostri iugiter exorare . quia nos pro dei amore 7 reuerentia sancti apostoli 7 adipiscenda uita eterna . hoc beneficium ad locum ipsum terribilem 7 sanctum cum consilio pontificum 7 illus trium uirorum nostrorum procerum gratissimo animo 7 integra uoluntate uisi fuimus prestitisse . eo uidelicet ordine . ut sicut tempore predecessorum meorum ibidem chorus psallentium per turmas fuit institutus ; ita die noctuque in loco ipso celebretur . Si autem quispiam hanc nostram auctoritatem uel immunitatem infringere uoluerit ; 7 alios ad hoc conduxerit ; unusquisque pro se ipso libras .V. partibus sancti Petri persoluat . 7 ut dictum .est ; quicquid exinde fiscus noster ad partem nostram separare poterat ; in luminaribus , uel stipendiis monachorum . seu 7 elemosinas pauperum ipsius monasterii perhenniter per nostra oracula ad integrum sit concessum ; atque indultum . Et ut hec auctoritas nostris 7 futuris temporibus circa ipsum sanctum locum perenniter firma 7 inuiolata permaneat ; uel per omnia tempora illesa custodiatur atque conseruetur ; 7 ab omnibus optimatibus nostris 7 iudicibus publicis 7 priuatis melius ac certius [MS certiu 9]credatur manus nostre subscriptionibus subter eam decreuimus roborare . 7 de sigillo nostro ; iussimus sigillare. Signum + Eadgari incliti 7 serenissimi anglorum regis. Signum + Eadwardi eiusdem regis filii. Signum + Æˇelredi fratris eius. + In Christi nomine ego Dunstan acsi peccator Dorobernensis ecclesie archiepiscopus . hanc libertatem sancte crucis agalmate consignaui . ac deinde secundum apostolici Iohannis preceptum . obseruatores huius libertatis auctoritate qua perfruor a peccatis suis absolui . infractores uero perpetim maledixi . nisi resipiscant ; 7 .III.bus annis a liminibus sancte ecclesie sequestrati . penitentiam agant. + Ego Oswoldus Eboracensis archiepscopus Imposui. + Ego Elfstanus Lundoniensis ecclesie episcopus Adquievi. + Ego Athelˇoldus Wintoniensis ecclesie episcopus Corroboravi. + Ego Ælfstanus Rofensis ecclesie episcopus Supposui. + Ego Æsc'wius Dor'c'censis ecclesie episcopus Impressi. + Ego Ælfeagus Licedfeldensis ecclesie episcopus Consolidavi. + Ego Æˇelsinus Scireburnensis ecclesie episcopus Commodum duxi. + Ego Wulgarus Wiltuniensis ecclesie episcopus Confirmavi. + Ego Aˇulfus Herefordensis ecclesie episcopus Ovanter divulgavi. + Ego Æˇelgarus Cisseniensis ecclesie episcopus Adnotavi. + Ego Sigarus Willensis ecclesie episcopus Gaudenter conclusi. + Ego Æluricus Cridiensis eccelesie episcopus Amen dixi. + Ego Sigarus Ællmhamensis ecclesie episcopus . Consigillavi. atque cum prescriptis archiepiscopis . 7 episcopis . abbatibus . luminibus accensis ; uiolatores huius munificentie dignitatis . immo apostolici transgressores huius decreti in perpetuum excommunicentur . nisi pretitulatam penitentiam resipiscendo peragant. + Ego Folcmærus. abbas. + Ego Ælfric. abbas. + Ego Kineward. abbas. + Ego Osgar. abbas. + Ego Æˇelgar. abbas. + Ego Sideman. abbas. + Ego Foldbriht. [a]bbas. + Ego Godwi[ne] [ab]bas. + Ego Leofl[...] abbas. + Ego ˝imer. abbas. + Ego Ældred abbas consensi . 7 rege suisque precipientibus hanc libertatis singrapham scripsi . anno dominice incarnatione. D. CCCC mo. LXV moIIII no. Indictione .XII ma. Idus mai. Anno .XIII. regni regis Eadgari. + Ego Ælfere. dux. + Ego Marchere. dux. + Ego Oslac. dux. + Ego Byrhtnod. dux. + Ego Osred. dux. + Ego Fo'r'dwine. dux. + Ego Fri∂elaf. dux. + Ego Ænulf. dux. + Ego Ælfeg. dux. + + Ego ˝ured. presbiter. + Ego Leoffa. presbiter. + Ego Wlstan. presbiter. + Ego Æˇelbeald. presbiter. + Ego Wlfgeat. presbiter. + Ego Beremund. presbiter. + Ego Æˇelsige. presbiter. + Ego Wineman. presbiter. + Ego Oswardus presbiter cum supra dictis . 7 cum aliis .C.tum .VII.tem presbiteris ; infractores huius firmitatis excommunicentur. Ad ultimum itaque una cum rege et filiis eius . nos omnes confratres . 7 coepi' . 7 cum tota hac populosa 7 sancta sinodo . eiusdem loci omnes futuros abbates . decanos . atque ; prepositos contestamur . uer'etiam in nomine patris . 7 filii . 7 spiritus sancti prohibemus . quatinus sacros illius ecclesie thesauros non distraa't . neque terras . seu redditus . uel beneficia in suis uel parentum suorum usibus stolide expendant . neque a seruis dei que pro illis ibidem habetur substantiam ; subtrahendo minuant . Quodsi aliquis presumpserit ; illum sicut uiolatorem atque transgressorem huius nostri decreti immo apostolici . an' summum iudicem . cum uenerit seculum iudicare per ignem . responsorum super hac re inuitamus . SIGNUM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . GIS