A.D. 947. King Eadred to Oswig, minister; grant of 20 hides (mansae) at Merstham, Surrey. Latin with English bounds

Archive:

Canterbury, Christ Church

MSS:

1. London, British Library, Cotton Augustus ii. 83 (s. x med.; BM Facs., iii. 13)
2. Oxford, Bodleian Library, James 24 (S.C. 3861), pp. 73-74 (s. xvii; abbreviated; lacks bounds)

Printed:

K, 413 and vol. iii. 425-6; B, 820; Earle, pp. 182-4, incomplete; Pierquin, Recueil, pt 2, no. 87

Comments:

BM Facs., iv, p. 7, contemporary; Drögereit 1935, pp. 383-9, original; Barker 1949, p. 57; PN Oxon., ii. 302, on a personal name in bounds; Chaplais 1965, pp. 59-60, original, written by Winchester scribe also repsonsible for S 497, 510, 535, 552 (= 1973, pp. 41-2); Rumble 1971, on bounds; Rumble 1976, pp. 165-8, 172, 174, on place-name, on swine-pastures, on boundary; Gelling, ECTV, no. 327, original; Keynes 1980, p. 16, product of 'Edmund C'; Dumville 1994, pp. 144-51, on script; Thompson 2006, pp. 20 et passim, on script

Show all data

  • Metadata

    Text

    • + IN NOMINE SANCTE TRINITATIS . Quamuis decreta pontificum et uerba sacerdotum uelud fundamenta montium indistrictis ligaminibus fixa sint . tamen plerumque tempestates et turbines sæcularium rerum etiam religio sancte Dei æcclesie maculis reproborum dissipabitur ac rumpitur . Idcirco incertum futurorum temporum statum prouidentes posteris succedentibus profuturum esse decreuimus ut ea que communi tractu salubri consilio definiuntur sertis litterulis roborata confirmentur . Quapropter . EGO EADREDUS . rex Anglorum ceterarumque gentium in circuitu persistentium gubernator et rector . cuidam mihi fidelissimo ministro . OSWIG . nomine . deuotionis eius sollertia eiusdemque placatus obsequio dignatus sum impertire . bis denas mansas . quod Anglice dicitur . twentig hida . in illo loco ubi iamdudum solicole illius regionis nomen inposuerunt . ÆT MEARSÆTHAM . Tali autem tenore hoc prefate munificentie munus tradendo concessi . ut possideat et firmiter teneat usque ad ultimum cursum uite sue cum omnibus utensilibus que Deus cælorum in ipso telluris gramine creauit . tam in notis causis et ignotis in modicis et in magnis . campis . pascuis . pratis . siluis . siluarumque densitatibus donans donabo libertatem . Et postquam humani generis fragilitatem deseruerit et ad desiderabilem iucunditatis uiam per gratiam superni iudicis adierit . succedentium sibi cuicumque placuerit æternaliter derelinquat ceu superius prenotaui . Sit autem predictum rus liber ab omni fiscali tributo seculariumque seruitutum exinanitum . sine expoeditione . et pontis . arcisue instructione . Precipioque in nomine Dei summi tam nobis uiuentibus quam etiam qui Christianitatis nomine et diuine agnitionis fidei censentur huius libertatis statuta ad irritum deducere minime quispiam presumat . Quisquis beniuola mente meam donationem amplificare satagerit in hoc presenti seculo uitam illius prospera feliciter longiturne uite gaudia teneat . Si quis uero atri demonis face inflammatus contra hoc nostrum decretum quod neutrum aut optamus uel desideramus machinari infringereque aliquid uoluerit . sciat se trusum sub undam Stigei fluminis atque cum illis nefandis legem Dei blasphemantibus in picea custodia tetre tortionis mancipatum . nisi prius Christi coortatione compulsus ad satisfactionem uita comite festinanter peruenerit. Istis terminibus p[redic]ta terra circumgyrata esse uidetur . þis syn[t] þa land g[e]mæro to Mearsætham On þone þorn be norþan eadrices stane þonon up to bean stede betwih þam twam hammum . of bean stede swa forþ on þa ruwan apuldre . þonon on esnes ham . of esnes hamme on cusesstede beorh of þam beorge on Tunlesweorþ easteweardne . þonon þurh þa ige on þone fulan broc . of þam broce 7lang streames on þone blæc pol . of þam pole ut to þam beorgum þæt þonon on becces ham westewear\d/ne þonon forþ to badewoldes hagan westeweardne of þam hagan on todan camp of todan campe on ceomman treow þonon on scynes weorþ westeweardne of scynes weorþe on þone hundes þyfel . of hundes þyfele forþ be wyrtwalan on þone þorn be norðan eadrices stane. Þis synt þa den to Mearsætham . Pedan hrycg 7 æt Lace þæt forræpe On Þunres feld norþan an hid. Acta est haec prefata donatio . anno ab incarnatione Domini nostri Iesu Christi .dccccxlvii. indictione .v. + Ego Eadredus rex Anglorum prefatam donationem sub sigillo sancte crucis \+/ indeclinabiliter consensi atque roboraui. + Ego Eadgifu eiusdem regis mater predictum donum cum sigillo sancte crucis \+/ confirmaui. + Ego Oda Dorobernensis æcclesie archiepiscopus eiusdem regis principatum et beniuolentiam . cum sigillo sancte [crucis] \+/ conclusi. + Ego Wulfstanus archons diuine seruitutis officio mancipatus Eborace ciuitatis archiepiscopus sigillum sancte crucis \+/ impressi. + Ego Þeodred Lundoniensis æcclesie episcopus corroboraui. + Ego Ælfheah Wintaniensis æcclesie episcopus testudinem sancte crucis \+/ subscripsi et confirmaui. + Ego Cenwald episcopus . consensi. + Ego Ælfric episcopus consignaui. + Ego Æþelgar episcopus corroboraui. + Ego Ælfred episcopus confirmaui. + Ego Wulfsige episcopus conclusi. + Æþelstan dux. + Eadric dux. + Æþelstan dux. + Wulfgar dux. + Ealhhelm dux. + Aþelmund dux. + Ælfgar dux. + Scule dux. + Eadmund minister. + Ælfstan minister. + Wulfric minister. + Ælfsige minister. + Wulfric minister. + Wulfsige minister. + Æþelgeard minister. + Beorhtsige minister. + Æþelnoþ minister. + Certis uero causis et incertis temporibus unicuique precauendum est ut tutellam defensionis preponat antequam machinatores retinacula fraudulenter insidiationis muscipulam illum defraudauerint a fastigio recte et iuste tramitis studio quia iniquitatis adquisitores alienum lucrum sibi usurpatiue cum ambitione iniquitatis uendicare satagunt . Sed torpentes auaritie omni modo interdico . Ita ut mecum donum corroboratum sit cum signaculo \+/ sancte crucis \+/ . etiam si quis alium antiquum librum in propatulo protulerit nec sibi nec aliis proficiat . Sed in sempiterno graphio deleatur et cum iustis non scribatur nec audiatur .
  • Metadata

    Translation

    • Bounds of Merstham. At the thorn-tree by the north of Eadric’s stone. Thence up to the bean plot between the two enclosures. From the bean-plot straight on to the gnarled apple-tree. Thence to Esne’s enclosure. From Esne’s meadow to cusesstedes beorh. From the barrow [or ‘hill’] to the eastern side of Tollsworth [? or, ‘to eastern Tollsworth]. Then through the marsh [or ‘island’] to the foul brook. From that brook along the stream to the black pool. From the pool out to the barrows. Thence then to the western part of Becc’s farm or enclosure. Thence onwards to the western part of Badewold’s hedge [or ‘hedged enclosure’]. From the haga to Toda’s camp. From Toda’s field to Ceomma’s tree. Thence to the western part of Scyn’s enclosure. From Scyn’s enclosure to the hound’s thicket. From hound’s thicket onward past the woodbank to the thorn-tee to the north of Eadric’s stone. Swine-pastures. These are the dens belonging to Merstham: Petridge and at Lake the unhidated [land] [forræpe, ‘beyond the rape’]; to the north of Thunderfield: one hide.
  • Metadata

    Old Text

    • Endorsements: (1) in a contemporary hand: + ˇis is ˇara twentiga hida boc æt Mearsætham ˇe Eadred cing gebocode Oswige his ˇegne on ece yrfe . (2) in a hand of s. xii: Rex Eadredus dedit duas mansas id est duas hidas apud Mericham Oswic ministro suo . latine . + In nomine sanctæ trinitatis . Quamvis decreta pontificum et verba sacerdotum velud fundamenta montium in districtis ligaminibus fixa sint . Tamen plerumque [per] tempestates et turbines sæcularium rerum etiam religio sanctæ Dei æcclesiæ maculis reproborum dissipabitur ac rumpitur . Idcirco incertum futurorum temporum statum providentes posteris succedentibus profuturum esse decrevimus ut ea quæ communi tractu salubri consilio definiuntur sertis litterulis roborata confirmentur . Quapropter . ego Eadredus . rex anglorum ceterarumque gentium in circuitu persistentium gubernator et rector . cuidam mihi fidelissimo ministro . Oswig . nomine . devotionis ejus sollertia ejusdemque placatus obsequio dignatus sum impertire . bis denas mansas . quod anglice dicitur . twentig hida . in illo loco ubi jam dudum solicole illius regionis nomen inposuerunt . æt Mearsæt ham . Tali autem tenore hoc præfate munificentiæ munus tradendo concessi . Ut possideat et firmiter teneat usque ad ultimum cursum vitæ suæ cum omnibus utensilibus quæ Deus cælorum in ipso telluris gramine creavit . Tam in notis causis et ignotis in modicis et in magnis . campis . pascuis . pratis . silvis . silvarumque densitatibus donans donabo libertatem . et postquam humani generis fragilitatem deseruerit et ad desiderabilem jucunditatis viam per gratiam superni judicis adierit . succedentium sibi cuicumque placuerit æternaliter derelinquat ceu superius prenotavi . Sit autem prædictum rus liber ab omni fiscali tributo sæculariumque servitutum exinanitum . sine expoeditione . et pontis . arcisve instructione . Præcipioque in nomine Dei summi tam nobis viventibus quam etiam qui Christianitatis nomine et divinæ agnitionis fidei censentur huius libertatis statuta ad irritum deducere minime quispiam præsumat . quisquis benivola mente meam donationem amplificare satagerit in hoc præsenti seculo vitam illius prospera feliciter longiturnæ vitæ gaudia teneat . Si quis vero atri demonis face inflammatus contra hoc nostrum decretum quod neutrum aut optamus vel desideramus machinari infringereque aliquid voluerit . sciat se trusum sub undam stigei fluminis atque cum illis nefandis legem Dei blasphemantibus in picea custodia tætræ tortionis mancipatum . nisi prius Christi coortatione compulsus ad satisfactionem vita comite festinanter pervenerit . Istis terminibus præ[dic]ta terra circumgyrata esse videtur . ˝is synt ˇa land gemæro to mearsætham on ˇone ˇorn be norˇan eadrices stane ˇonon up to bean stede betwih ˇam twam hammum . of bean stede swa forˇ on ˇa ruwan apuldre . ˇonon on esnes ham . of esnes hamme on cusesstede beorh of ˇam beorge on tunles weorˇ easteweardne . ˇonon ˇurh ˇa ige on ˇone fulan broc . of ˇam broce 7lang streames on ˇone blæc pol . of ˇam pole ut to ˇam beorgum ˇæt ˇonon on becces ham westewear'd'ne ˇonon forˇ to bade woldes hagan westeweardne of ˇam hagan on todan camp of todan campe on ceomman treow ˇonon on scynes weorˇ westeweardne of scynes weorˇe on ˇone hundes ˇyfel . of hundes ˇyfele forˇ be wyrtwalan on ˇone ˇorn be nor∂an eadrices stane . ˝is synt ˇa den to mearsætham . pedan hrycg 7 æt lace ˇæt forræpe on ˇunres feld norˇan an hid . Acta est haec præfata donatio . Anno ab incarnatione domini nostri Jhesu Christi . DCCCCXLVII . Indictione . V . + Ego Eadredus rex Anglorum præfatam donationem sub sigillo sanctæ crucis + indeclinabiliter consensi atque roboravi . + Ego Eadgifu ejusdem regis mater prædictum donum cum sigillo sanctæ crucis + confirmavi . + Ego Oda Dorobernensis æcclesie archiepiscopus ejusdem regis principatum et benivolentiam cum sigillo sanctæ crucis + conclusi . + Ego Wulfstanus archons divinæ servitutis officio mancipatus Eboracæ civitatis archiepiscopus sigillum sanctæ crucis + impressi . + Ego ˝eodred Lundoniensis æcclesiæ episcopus corroboravi . + Ego Ælfheah Wintaniensis æcclesiæ episcopus testudinem sanctæ crucis + subscripsi et confirmavi . + Ego Cenwald episcopus . consensi . + Ego Ælfric episcopus consignavi . + Ego Æˇelgar episcopus corroboravi . + Ego Ælfred episcopus confirmavi . + Ego Wulfsige episcopus conclusi . + Æˇelstan dux . + Eadric dux . + Æˇelstan dux . + Wulfgar dux . + Ealhhelm dux . + Aˇelmund dux . + Ælfgar dux . + Scule dux . + Eadmund minister + Ælfstan minister . + Wulfric minister . + Ælfsige minister . + Wulfric minister + Wulfsige minister . + Æˇelgeard minister . + Beorhtsige minister . + Æˇelnoˇ minister . + Certis vero causis et in certis temporibus unicuique præcavendum est ut tutellam defensionis præponat antequam machinatores retinacula fraudulenter insidiationis muscipulam illum defraudaverint a fastigio recte et justæ tramitis studio quia iniquitatis adquisitores alienum lucrum sibi usurpative cum ambitione iniquitatis vendicare satagunt . Sed torpentes avaritiæ omni modo interdico . Ita ut meum donum corroboratum sit cum signaculo + sanctæ crucis + . etiam si quis alium antiquum librum in propatulo protulerit nec sibi nec aliis proficiat . Sed in sempiterno graphio deleatur et cum justis non scribatur nec audiatur .